Συνέντευξη στο “Το Ποντίκι Art”
Έξω από το Υπουργείο Πολιτισμού, στην οδό Μπουμπουλίνας, τα πανό γράφουν «Κάτω τα χέρια από τους εργαζόμενους». Μέσα στο υπουργικό γραφείο επικρατεί άλλη ατμόσφαιρα: πίνακες έργων τέχνης, το κομψό γραφείο της Μελίνας που δεν πρόλαβε να χαρεί, ο υπουργός που μας υποδέχεται με θερμή χειραψία. Ένας άνθρωπος αρκετά χαμηλών τόνων, που δεν δίνει συχνά συνεντεύξεις, […]
Έξω από το Υπουργείο Πολιτισμού, στην οδό Μπουμπουλίνας, τα πανό γράφουν «Κάτω τα χέρια από τους εργαζόμενους». Μέσα στο υπουργικό γραφείο επικρατεί άλλη ατμόσφαιρα: πίνακες έργων τέχνης, το κομψό γραφείο της Μελίνας που δεν πρόλαβε να χαρεί, ο υπουργός που μας υποδέχεται με θερμή χειραψία. Ένας άνθρωπος αρκετά χαμηλών τόνων, που δεν δίνει συχνά συνεντεύξεις, δεν αγαπά τις κοσμικότητες, δεν στήνεται στον φακό, δεν κάθεται στην υπουργική καρέκλα του παρουσία τρίτων και δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένος με τη δημόσια εικόνα του. Ο κ. Γερουλάνος μπορεί να μην κάνει τίποτε από αυτά, αλλά απαντά χωρίς υπεκφυγές ακόμα και στις «δύσκολες» ερωτήσεις.
Όταν γίνατε Υπουργός Πολιτισμού πολλοί ανακουφίστηκαν επειδή επιλέχτηκε ένας άνθρωπος με οικογενειακό όνομα συνδεδεμένο με τον πολιτισμό και την ιστορία μας. Αισθάνεστε ότι τους βγάλατε ασπροπρόσωπους ή ότι δεν ανταποκριθήκατε στις προσδοκίες;
“Σίγουρα δεν ήταν πολλοί αυτοί που πίστευαν ότι το υπουργείο Πολιτισμού μπορεί να γίνει ένα υπουργείο που σχεδιάζει και εφαρμόζει πολιτιστική πολιτική. Ακόμα και οι υγιείς δυνάμεις του πολιτισμού δεν περίμεναν ότι αυτό το υπουργείο μπορούσε να είναι κάτι περισσότερο από ένα πορτοφόλι ή ένα διαμεσολαβητή ρουσφετιών. Απλώς θα άλλαζαν οι «φίλοι» που είχαν την εύνοια του υπουργού και τώρα τα λεφτά θα πήγαιναν σε πιο «υγιείς» δυνάμεις. Το υπουργείο χρειαζόταν μια άμεση ένεση αξιοπιστίας διότι η εποχή Ζαχόπουλου είχε αφήσει βαθιά τραύματα που κανένας δεν ασχολήθηκε να επουλώσει. Και για να την αποκτήσει έπρεπε να δημιουργηθούν δομές που θα εξασφάλιζαν την διαφάνεια και την αξιοκρατία. Αφιερώθηκα σε αυτό, σε πείσμα αρκετών που δεν ήθελαν να αλλάξει τίποτα και έδωσα μάχες ακόμα και απέναντι σε ανθρώπους που πίστευαν ότι κατά τη διάρκεια της δικής μου θητείας θα ήταν ευνοημένοι. Υπό αυτήν την έννοια απογοήτευσα και πολλούς φίλους. Άλλοι περίμεναν ένα μεγάλο έργο. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες και το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης είχαν δημιουργήσει την αίσθηση ότι αφού δεν μπορείς να αλλάξεις κατεστημένες νοοτροπίες καλύτερα να αφιερωθείς σε ένα μοναδικό, εμβληματικό έργο που θα σου δώσει αίγλη. Όμως αυτή η λογική άφηνε πίσω της ένα υπουργείο που σιγά-σιγά σάπιζε. Σήμερα το υπουργείο έχει αποκτήσει αναπτυξιακές δυνατότητες που δεν είχε ποτέ. Ενισχύει νέους καλλιτέχνες, στηρίζει προσπάθειες που επενδύουν στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και εκπέμπει κάτι πιο εξωστρεφές και δυναμικό. Από την πρώτη μέρα πίστεψα ότι ένα τέτοιο υπουργείο Πολιτισμού χρειαζόταν η χώρα μας, ειδικά την εποχή της κρίσης, και ότι ένα τέτοιο υπουργείο οφείλω να παραδώσω.”
Γνωστοί άνθρωποι του πολιτισμού λένε ότι είστε ακριβοθώρητος και ότι έχετε μια ελιτίστικη άποψη για το διοικείν. Αληθεύει;
“Εξαρτάται από το πώς αντιλαμβάνεται κανείς το ρόλο του υπουργού. Προσωπικά δεν εκτιμώ καθόλου το μοντέλο ενός υπουργού που κάνει συμφωνίες πίσω από κλειστές πόρτες. Αρνήθηκα να μπω μέσα στο γραφείο και να κάνω τα γνωστά τρία, τέσσερα τηλέφωνα. Δηλαδή αρνήθηκα να μπει ο θεσμός του Υπουργού Πολιτισμού σε μία κακώς νοούμενη λογική διαπραγμάτευσης. Αυτή η σχέση δοσοληψίας από την οποία ο υπουργός παίρνει αίγλη από τους ανθρώπους της τέχνης και σε αντάλλαγμα μοιράζει λεφτά δεν με αφορά. Αντιθέτως, προσπαθήσαμε να φέρουμε τις απόψεις των ανθρώπων της τέχνης μέσα στο υπουργείο με θεσμικό τρόπο –μέσα απ’ τη δημιουργία ομάδων εργασίας και τη δημόσια διαβούλευση. Αυτή η αλλαγή σίγουρα απογοήτευσε κάποιους. Αυτό, όμως, για το οποίο κανείς δεν μπορεί να με κατηγορήσει είναι ότι δεν ήμουν συνεπής σ’ αυτή την προσέγγιση και αμερόληπτος έναντι όλων.”
Από τι πιστεύετε ότι πάσχει κυρίως ο πολιτισμός σήμερα στη χώρα μας; Από έλλειψη χρημάτων, από κατεστημένες απόψεις και συντεχνιακές νοοτροπίες ή από τους θεσμούς που δεν λειτούργησαν ποτέ σωστά;
“Σίγουρα από έλλειψη δομών και δυσλειτουργία θεσμών. Όλα τα άλλα απορρέουν από αυτό. Αν δεν έχεις σωστές δομές, οι οποίες σου επιτρέπουν να χαράζεις και να υλοποιείς πολιτική και στη συνέχεια να αξιολογείς τα αποτελέσματά της, ποτέ δεν μπορείς να γίνεις καλύτερος, με αποτέλεσμα να παραμένουν οι στρεβλώσεις και τα χρήματα που έχεις να σπαταλιούνται χωρίς να πιάνουν τόπο. Είναι πρόβλημα όλης της δημόσιας διοίκησης αυτό. Γι’ αυτό και η πρώτη προτεραιότητα που θέσαμε εμείς είναι να δημιουργήσουμε δομές. Η δημιουργία του Μητρώου Πολιτιστικών Φορέων, η βελτιωμένη λειτουργία του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων και η δουλειά που έγινε στο ΕΣΠΑ, άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία του ΥΠΠΟΤ.”
Κάνατε ποτέ ρουσφέτια και παρεμβάσεις στο έργο των επιτροπών και των εποπτευόμενων φορέων;
“Όχι, ποτέ. Διότι λειτουργήσαμε με γνώμονα το να υπηρετηθούν πολιτικές προτεραιότητες, με διαφάνεια και ανάρτηση όλων των αποφάσεών μας στο διαδίκτυο. Θελήσαμε να απομακρύνουμε τον πολιτισμό από την εξουσία του Υπουργού. Επιλέξαμε να συνεργαστούμε με αυτούς που κρίναμε ότι ήταν οι καλύτεροι, συζητήσαμε μαζί τους πολιτικές κατευθύνσεις και τους αφήσαμε να κάνουν την δουλειά τους. Ποτέ δεν έκανα παρεμβάσεις. Δεν θα βρείτε ούτε ένα φορέα να σας πει ότι ζήτησα να προσλάβουν κάποιον ή ότι ζήτησα έστω και μια πρόσκληση για παραστάσεις.”
Η «Λευκή Βίβλος» για το σύγχρονο πολιτισμό που ανακοινώσατε πρόσφατα είναι ευχολόγιο σε μια εποχή που απαιτεί σαφή μέτρα. Γιατί ανακοινώσατε κάτι που απαιτεί χρόνο, χρήμα και ανθρώπινο δυναμικό όταν κανένα από τα τρία δεν υπάρχει;
“Φυσικά και δεν πρόκειται για ευχολόγιο. Κάποια απ’ αυτά που προβλέπονται έχουν ήδη εφαρμοστεί. Η «Λευκή Βίβλος» είναι μια ολοκληρωμένη πρόταση για το τι πρέπει να γίνει σε όλο το φάσμα του σύγχρονου πολιτισμού και τη δυναμική που μπορεί να δημιουργήσει αυτό για το μέλλον. Μακάρι να την υιοθετήσουν και τα υπόλοιπα κόμματα ως μια πλατφόρμα εκσυγχρονισμού. Είναι ένας συνδυασμός πολλών που έχουν ήδη γίνει, άλλων που σκοπό έχουν να ενδυναμώσουν αυτά που έγιναν και ορισμένων οραματικών ιδεών για να πάει το υπουργείο ακόμα παραπέρα. Το Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων, π.χ., έχει ήδη χαρτογραφήσει όλους τους επιχορηγούμενους φορείς της επικράτειας. Είναι ένα σπουδαίο εργαλείο και μακάρι να θεσμοθετηθεί ώστε να παραγάγει σε βάθος χρόνου το εξαιρετικό αποτέλεσμα που είδαμε κατά την πιλοτική του εφαρμογή.”
Ας πάμε στους θεσμούς που ήδη υπάρχουν. Φεστιβάλ Αθηνών, Κρατικά Θέατρα, Λυρική Σκηνή. Πώς κρίνετε το έργο τους σε μια τόσο δύσκολη εποχή;
“Νομίζω ότι οι προσπάθειές των φορέων τα τελευταία δύο χρόνια είναι εντυπωσιακές. Μειώνουν τους προϋπολογισμούς τους, παράγουν ένα πλούσιο έργο, προσελκύουν νέα κοινά και έχουν αναπτύξει μια νέα δυναμική σε σχέση με το παρελθόν. Ανταποκρίθηκαν άμεσα στην πολιτική μας απόφαση να ενισχύσουμε το ελληνικό ρεπερτόριο και να στηρίξουμε τους νέους. Η νέα γενιά έχει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην έξοδο απ’ την κρίση και η στήριξή της θα εξασφαλίσει ότι δεν θα τη χάσουμε. Αυτό που συμβαίνει εδώ και δυο χρόνια με τις κρατικές σκηνές είναι παράδειγμα προς μίμηση και μια πολύτιμη παρακαταθήκη και για άλλους κρατικούς οργανισμούς στο μέλλον.”
Ο κ. Γιώργος Λούκος φαίνεται ότι αντιμετωπίζει φέτος πολλά προβλήματα εξαιτίας των καθυστερήσεων των εκταμιεύσεων από το ΥΠΠΟΤ. Υπάρχει μια διάχυτη δυσαρέσκεια από το Φεστιβάλ.
“Το ότι το Δημόσιο έχει προβλήματα ρευστότητας το ξέρουμε όλοι. Συνεπώς τα παράπονα για το πόσο αργούν οι εκταμιεύσεις είναι εύλογα. Παρόλα τα προβλήματα όμως, το Υπουργείο καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια ώστε να υπάρχει μια συνεχής ροή χρημάτων προς όλους τους φορείς. Θα σας πω μόνο ότι ο Γιώργος Λούκος, επηρεασμένος απ’ αυτά που ακούει, με παίρνει τηλέφωνο μία φορά το χρόνο για να με ρωτήσει αν θα κάνουμε και φέτος φεστιβάλ κι εγώ τον διαβεβαιώνω ότι θα το κάνουμε.
Από την πρόσφατη συνέντευξη Τύπου, στην οποία δεν πήγατε, ο κ. Λούκος φάνηκε ότι αισθάνθηκε ξεκρέμαστος.
“Παρά τις καθυστερήσεις, όποιο ποσό εξασφαλίζουμε από τον κρατικό προϋπολογισμό, το εξασφαλίζουμε με σιγουριά. Είμαστε συνεπείς σε ό,τι έχουμε μέχρι σήμερα δεσμευτεί. Ειδικά δε σε ό,τι αφορά το Φεστιβάλ, έχουμε σεβαστεί απόλυτα την αυτονομία του και το έχουμε στηρίξει ενεργά. Όσο για τη συνέντευξη Τύπου, εκείνη την ημέρα ήμουν με τον κ. Ριφάι, τον ΓΓ του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, που μας έκανε την τιμή να είναι στην Ελλάδα για να στηρίξει τον ελληνικό τουρισμό. Αλλά αυτός είναι ο Λούκος. Με τα καλά του και τα κακά του. Τον κρίνω απ’ το έργο του που είναι σημαντικό και όχι από μια παρορμητική αντίδραση.”
Γνωρίζετε ξένους σήμερα που θα πάρουν το αεροπλάνο για να δουν κάποιο θέαμα στη χώρα μας; Και ποιες είναι οι σκέψεις σας για την Επίδαυρο, που θα μπορούσε να είχε γίνει ο απόλυτος πολιτιστικός προορισμός αλλά δεν έγινε ποτέ;
“Κανείς δεν θα έρθει από το Λονδίνο μόνο για να δει μια παράσταση και να φύγει. Θα έρθει για να ζήσει μια ολοκληρωμένη εμπειρία η οποία περιλαμβάνει σειρά από δραστηριότητες, αισθήσεις και εικόνες. Εμείς προσπαθήσαμε να εμπλουτίσουμε λοιπόν αυτή την εμπειρία. Στηρίξαμε τον Μαραθώνιο της Αθήνας, τον οποίο καταφέραμε να βάλουμε στο σιρκουί των μεγάλων μαραθωνίων, αναβιώσαμε το Ράλι Ακρόπολις. Με όπλο το ΕΣΠΑ κάνουμε μεγάλες παρεμβάσεις που αλλάζουν την εικόνα της πόλης, όπως τα έργα στην Ακαδημία Πλάτωνος, το Φιξ, το Ακροπόλ, τον Άγιο Κωνσταντίνο, την επέκταση της Εθνικής Πινακοθήκης. Χάρη στη χορηγία του ΟΠΑΠ αναδεικνύουμε το Λύκειο του Αριστοτέλη. Ανοίγουμε τις εγκαταστάσεις του ΟΑΚΑ που δεν ήταν καν τουριστικός προορισμός. Δίνοντας αξία σε όλα αυτά αρχίζεις να δίνεις αξία στην πόλη και να προσελκύεις επισκέπτες. Επίσης λείπουν δύο ακόμα συστατικά: η αξιοποίηση και η διαφήμισή όλων των παραπάνω από την ιδιωτική πρωτοβουλία, η οποία είναι ακόμα επαναπαυμένη στην Ακρόπολη και στο Νέο Μουσείο, αλλά, κυρίως, η αλλαγή της κατάστασης στο κέντρο της Αθήνας.”
Όπως έξω από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Δεν είναι ντροπή αυτή η εικόνα σήμερα;
“Φυσικά και είναι αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Το να μαζέψεις όλους τους ναρκομανείς σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης δεν συνάδει με καμία δημοκρατική αρχή αλλά ούτε και ελληνική αξία. Αυτό που προέχει είναι να δημιουργήσουμε υποδομές, που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε και όχι να κουκουλώσουμε το πρόβλημα. Εμείς, π.χ., δώσαμε τα χρήματα που εξοικονομήσαμε από τις ρήτρες βίας του ΟΠΑΠ για να ιδρύσει ο ΟΚΑΝΑ μονάδες υποκατάστασης σε όσο το δυνατόν περισσότερα νοσοκομεία. Το υπουργείο Υγείας έχει καταφέρει να περιορίσει δραστικά τις «λίστες ντροπής», τις λίστες αναμονής για ένταξη στα προγράμματα μεθαδόνης, και είμαστε περήφανοι που έχουμε συμβάλει σ’ αυτό. Ανάλογες πρωτοβουλίες πρέπει να αναληφθούν και για τους μετανάστες ώστε να λυθεί σταδιακά το πρόβλημα του κέντρου και να ξαναγίνει η Αθήνα βιώσιμη πόλη και πόλος έλξης επισκεπτών.”
Είναι γνωστό ότι δεν εξάγουμε πολιτισμό. Δεν έπρεπε τουλάχιστον να ακουστεί εγκαίρως η φωνή της Ελλάδας κυρίως στο Βερολίνο μέσα από συντονισμένες δράσεις του ΥΠΠΟ και του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού;
“Αν υπάρχει ένα πράγμα στη θητεία μου για το οποίο μετανιώνω είναι, ότι δεν καταφέραμε να ενισχύσουμε όσο θέλαμε την εξωστρέφεια του ελληνικού πολιτισμού. Τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες καλλιτέχνες έχουν να επιδείξουν εξαιρετικό έργο, το οποίο αξίζει να τύχει διεθνούς προβολής. Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού θα μπορούσε να παίξει τεράστιο ρόλο σ’ αυτή την προσπάθεια αλλά δυστυχώς έριξε αλλού το βάρος του. Παρέμεινε ένας συντηρητικός οργανισμός χωρίς όραμα και με λάθος προσανατολισμό. Ίσως διότι εσφαλμένα εμπιστεύθηκα τον κ. Μπαμπινιώτη. Η θεατρική παραίτηση του ΔΣ του οργανισμού ήταν το αποκορύφωμα της ρήξης μας με αυτή τη συντηρητική λογική. Θα έπρεπε να την είχα ζητήσει νωρίτερα.”
Ένα σχόλιο για τους «αγανακτισμένους» του θεάτρου, που επέκριναν τις φετινές επιχορηγήσεις. Πιστεύετε ότι το κράτος πρέπει να επιχορηγεί επ’ άπειρον ένα ταλαντούχο καλλιτέχνη;
“Ο καθένας κρίνεται από την αντίδρασή του. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά τέθηκαν συγκεκριμένα κριτήρια για το πώς θα δοθούν οι επιχορηγήσεις και ότι τα κριτήρια αυτά ήταν γνωστά σε όλους από πριν. Αν κάποιοι αισθάνθηκαν αδικημένοι απ’ τις αποφάσεις της αρμόδιας Επιτροπής, το μόνο που έχω να πω είναι ότι πρόκειται για ανθρώπους που και προσβάσεις έχουν, και γνωστά ονόματα είναι, και τη δυνατότητα να μιλήσουν σε ένα ευρύτερο κοινό έχουν. Πρώτοι και καλύτεροι αυτοί θα έπρεπε να χαίρονται που επιτέλους δίνεται προτεραιότητα σε νέους ανθρώπους ή σχήματα από την περιφέρεια. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι ο ρόλος του κράτους δεν είναι απλώς να λέει «ευχαριστώ» σε όσους προσέφεραν, αλλά να βρίσκει τρόπους να ενισχύει αυτούς που έχουν να προσφέρουν στο μέλλον.”
Έχετε πει ότι δεν θίξατε εκ νέου το θέμα των Μαρμάρων του Παρθενώνα επειδή είμαστε σήμερα αναξιόπιστοι. Αντ’ αυτού πολλοί σας κατηγόρησαν ότι προωθείτε το βυζαντινό πολιτισμό μέσω του Μουσείου Μπενάκη. Τι απαντάτε;
“Η διεκδίκηση των Μαρμάρων ήταν πολύ δύσκολη τον καιρό που τα δημοσιεύματα για τη χώρα μας ήταν ιδιαίτερα αρνητικά. Παρόλα αυτά, η δουλειά που γινόταν μακριά απ’ τα φώτα της δημοσιότητας, όπως αυτή του κ. Παντερμαλή, ήταν σοβαρή. Το Βρετανικό Μουσείο, που ήταν πάντα αδιάλλακτο, έχει αρχίσει να κρατάει μια απολογητική στάση στο θέμα, κι αυτό είναι ήδη ένα τεράστιο βήμα. Όταν ανέλαβα το Υπουργείο συνειδητοποίησα ότι ειδικά σε ό,τι αφορά την Ευρώπη η ελληνικότητα του Βυζαντίου ήταν σε αμφισβήτηση και ότι άλλες χώρες, όπως η Ρωσία, η Βουλγαρία και η Τουρκία, πάνε να καλύψουν το κενό που δημιουργείται. Θεώρησα λοιπόν ότι έπρεπε να γίνει μια πολιτιστική αντεπίθεση και γι’ αυτό κλείσαμε συμφωνία με δυο πολύ αξιόπιστα Μουσεία, το National Gallery και το Getty. Στην αιχμή των προσπαθειών για την ελληνικότητα του Βυζαντίου ήταν πάντα το Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, το Βυζαντινό της Θεσσαλονίκης και το Μουσείο Μπενάκη. Θα ήταν λάθος να μην υπήρχε το Μουσείο Μπενάκη σε αυτήν την προσπάθεια. Όμως ούτε λεφτά παίρνει, ούτε άλλο ρόλο έχει παρά μόνο να συμμετάσχει σε μια επιστημονική ομάδα που αποφασίζει ποια έργα θα πάνε στο εξωτερικό. Αν η συμμετοχή της μητέρας μου σ’ αυτό το έργο, με την ιδιότητα της Προέδρου του Μουσείου Μπενάκη την οποία απέκτησε πολλά χρόνια πριν εγώ γίνω υπουργός, θεωρείται από κάποιους έγκλημα, τότε πιστεύω ότι έχουμε χάσει κάθε αίσθηση του μέτρου. Θεωρώ ποταπό κάποιοι που θέλουν να χτυπήσουν εμένα να χρησιμοποιούν αυτή την πρόφαση. Ας βρουν κάτι άλλο να με χτυπήσουν προσωπικά.”
Το κόστος της έκθεσης από πού θα καλυφθεί;
“Προσπαθούμε η έκθεση να γίνει με χορηγίες, όπως και άλλες εκθέσεις στο παρελθόν. Αν βρεθούν τα χρήματα από χορηγούς τότε δεν θα χρειαστούν τα λεφτά του ΟΠΑΠ, ο οποίος μπήκε εγγυητής στη διαπραγμάτευση με τα ξένα μουσεία.”
Πολλοί είπαν ότι η παραίτησή σας μετά την κλοπή στο παλιό μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας έγινε για λόγους εντυπώσεων.
“Καταρχήν υπάρχει ένα ηθικό ζήτημα. Όταν είσαι υπουργός Πολιτισμού και «χτυπούν» το μουσείο της αρχαίας Ολυμπίας, αναλαμβάνεις την πολιτική ευθύνη. Από εκεί και πέρα, αναγνώρισα και δημόσια ότι τόσο η ηγεσία όσο και οι υπηρεσίες του Υπουργείου δεν λάβαμε έγκαιρα το μήνυμα ότι υπάρχει μια μετάλλαξη της βίας. Ποτέ στο παρελθόν, λ.χ., δεν είχαμε δει ένοπλη ληστεία σε μουσείο. Αυτό απαιτεί μια διαφορετική στάση της Πολιτείας και ήδη έχουμε δρομολογήσει και ανακοινώσει σειρά μέτρων, άμεσων και πιο μακροπρόθεσμων, για να μην ξαναδούμε τέτοια φαινόμενα. Η συνεργασία μας με την ΕΛ.ΑΣ., η οποία βοηθάει στην προστασία των μουσείων την εκπαίδευση των φυλάκων, είναι καθοριστική.”
Είστε φρέσκος πολιτικός, που άσκησε εξουσία δίχως την ψήφο του κόσμου. Αυτό σας εμπόδισε να πάρετε αποφάσεις ή σας διευκόλυνε;
“Η αίσθηση του δημόσιου συμφέροντος που οφείλει να έχει κάθε πολιτικός δεν αλλάζει από το να έχει εκλεγεί ή όχι. Αυτό που αλλάζει είναι η αμεσότητα της επαφής με τον κόσμο. Γι’ αυτό πιστεύω ότι δεν μπορείς να είσαι βουλευτής επικρατείας πολλές φορές. Αρκεί μία και μετά πρέπει να εκλεγείς από τον κόσμο.”
Έχετε αποφασίσει να κατεβείτε σ’ αυτές τις εκλογές;
“Θέλω να κατέβω διότι πάντα πίστευα στο ρόλο της πολιτικής. Βεβαίως αυτό είναι στη δικαιοδοσία του Κινήματος.”
Αισθάνεστε ανασφάλεια τώρα που δεν είναι πια αρχηγός του ΠΑΣΟΚ ο Γιώργος Παπανδρέου κι εσείς ετοιμάζεστε να δοκιμαστείτε πρώτη φορά στην εκλογική αρένα;
“Αν θες να είσαι στην πολιτική δεν πρέπει να εξαρτάται η παρουσία σου από την οποιαδήποτε φιλία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Γιώργος Παπανδρέου μου έδωσε μια τεράστια ευκαιρία αλλά από εκεί και πέρα ήταν στο δικό μου χέρι να προετοιμαστώ για την επόμενη μέρα. Αισθάνομαι ότι μπορώ να δω την επόμενη μέρα βασισμένος στις δικές μου δυνάμεις.”
Με το χέρι στην καρδιά, κύριε Υπουργέ, αντέδρασε κάποια φορά η συνείδησή σας επειδή ψηφίσατε το Μνημόνιο;
“Το Μνημόνιο είναι ίσως η πιο δύσκολη απόφαση που μπορεί να πάρει πολιτικός. Κανείς δεν μπαίνει στην πολιτική για να μειώσει μισθούς και συντάξεις. Όταν αντιμετωπίζαμε τα θέματα της καθημερινότητας τα αρνητικά σημεία του Μνημονίου ήταν πολύ δυσάρεστα και οδυνηρά. Όταν σχεδιάζαμε μακροπρόθεσμα την πολιτική μας, έβγαιναν στην επιφάνεια τα θετικά και παίρναμε κουράγιο. Ήταν ένας μεγάλος διχασμός για την κοινωνία και τον πολιτικό κόσμο και ένα ισχυρό σοκ για μένα, ειδικά στα πρώτα μου βήματα.”