«Να ηγηθούμε για μία Ευρώπη αρχών και αξιών»
Ομιλία στην Ολομέλεια τη Βουλής – 18.02.2024
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η Ελλάδα βρίσκεται, σήμερα, στη δίνη τριών κρίσεων.
Μαζί αποτελούν την τέλεια καταιγίδα:
Κρίση στο εξωτερικό, κρίση στο εσωτερικό και κρίση στους θεσμούς που σήμερα θα έπρεπε να φαντάζουν ως λύση.
Τα Τέμπη έχουν κλονίσει την εμπιστοσύνη του πολίτη σε θεμελιώδεις θεσμούς της Ελληνικής Δημοκρατίας.
70 με 80% των Ελληνίδων και των Ελλήνων δεν πιστεύει ότι θα μάθουμε, ποτέ, τι έγινε στα Τέμπη
Δηλαδή, 70 με 80% των Ελληνίδων και των Ελλήνων πιστεύει ότι δεν θα τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι και δε θα διορθώσουμε τα λάθη, που οδήγησαν στην τραγωδία.
Και αυτό, από μόνο του, αποτελεί τραγωδία.
«Δεν πειράζει μάνα. Θα κάτσουμε στα πίσω βαγόνια».
Αυτό ακούγεται, όλο και πιο συχνά, από όσες και όσους χρησιμοποιούν το τρένο.
Αυτή είναι η λύση επιβίωσης ενός λαού, που έμαθε να φοβάται την πολιτεία.
Δεν ξέρω για εσάς, κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης, αλλά εγώ ντρέπομαι όταν ακούω αυτήν τη φράση.
Δε συνάδει με τον πολιτισμό μας.
Η Κυβέρνηση προσπαθεί, με κάθε μέσο, να συγκαλύψει τα τραγικά της λάθη στα Τέμπη, βυθιζόμενη όλο και περισσότερο στην ανυποληψία, την ώρα που η καθημερινότητα των Ελλήνων σκιάζεται από μια ακόμα επώδυνη πραγματικότητα:
Το 60% των νοικοκυριών δηλώνει ότι το εισόδημά του δεν φτάνει για όλον τον μήνα.
Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ τα χρήματα τελειώνουν στις 3 εβδομάδες.
Το 80% των ελληνικών νοικοκυριών δεν μπορεί να αποταμιεύσει.
Και πάνω από τους μισούς Έλληνες δεν μπορούν να αντέξουν σε ένα έκτακτο έξοδο 500€.
Δε μιλάμε για ένα απογευματινό χειρουργείο. Εννοούμε την κάλυψη μιας επισκευής αυτοκινήτου.
Και ενώ το ρήγμα, μεταξύ των πολλών που ζουν μέσα στο φόβο και την ανασφάλεια και των λίγων που συσσωρεύουν τον ελληνικό πλούτο, διευρύνεται, η Κυβέρνηση παίρνει το μέρος των λίγων.
Οι ανισότητες σε γνώση, πλούτο και πρόσβαση στην εξουσία έχουν πάρει πλέον σκληρά οικονομικά, γεωγραφικά και διαγενεακά χαρακτηριστικά.
Αυτό οδηγεί σε συρρίκνωση της οικογένειας, ερήμωση της Περιφέρειας και διάλυση της κοινωνικής συνοχής.
Άρα και στην οικονομία, κάθε επιλογή της Κυβέρνησης, που θα έπρεπε να χτίζει την κοινωνική συνοχή, λειτουργεί απόλυτα διαλυτικά. Ο κάθε πολίτης νιώθει ότι παλεύει μόνος.
Ούτε αυτή η πραγματικότητα συνάδει με τον πολιτισμό μιας χώρας που βάζει, ή θα έπρεπε να βάζει, πρώτα τον Άνθρωπο.
Και σαν να μην έφτανε αυτό, στην πιο κρίσιμη περίοδο για τη διεθνή σκακιέρα εδώ και δεκαετίες,
η ελληνική Κυβέρνηση είναι απούσα.
Πού είναι ο Πρωθυπουργός; Πού είναι η ελληνική διπλωματία;
Η Ελλάδα σε καθεστώς διεθνούς σίγασης. Το μόνο που ακούγεται είναι οι θλιβερές προσπάθειες στελεχών της Κυβέρνησης, να γλύψουν από μακριά τη νέα κατάσταση στις ΗΠΑ.
Και επειδή αντιλαμβάνονται ότι ήρθαν αργά στο παιχνίδι, έχουν γίνει ικέτες.
Μπας και κανένας Ακροδεξιός τούς ανοίξει καμιά πόρτα. Αλλά και από εκεί, πόρτα τρώτε.
Η σημερινή μου παρέμβαση θα μπορούσε να ήταν ένα συνεχές: «Σας τα λέγαμε».
Σας τα λέγαμε, όταν υπερεπενδύατε στις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σας λέγαμε, ότι δεν γίνεται εξωτερική πολιτική μόνο μέσω αγορών οπλικών συστημάτων.
Σίγουρα, όχι, χωρίς όρους ισορροπίας στην περιοχή.
Σας λέγαμε, ότι η χειρότερη εξέλιξη στην εξωτερική πολιτική είναι να σε θεωρούν δεδομένο.
Γιατί την κρίσιμη στιγμή, δεν θα σε υπολογίσουν.
Και σας λέγαμε ότι καλά κάνουμε και καταδικάζουμε κάθε παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, όπως την εισβολή στην Ουκρανία και την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, αλλά ότι δεν έπρεπε να διακοπούν οι επαφές, ούτε με τη Ρωσία, ούτε με τους Άραβες.
Η δύναμη της Ελλάδας, διεθνώς, είναι να λειτουργεί ως γέφυρα πολιτισμών και όχι σύνορο κάποιου πάτρωνα.
Και σήμερα, ο κος Πούτιν και ο κος Τραμπ, αποφασίζουν το μέλλον της Ευρώπης και η Τουρκία καθορίζει εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Και εσείς κοιτάτε από μακριά.
Θα μπορούσαμε να χαιρόμαστε με τις αποτυχίες σας αλλά δεν είμαστε αυτό το κόμμα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας.
Όσο και αν προσπαθείτε να μας απαξιώσετε, με τα μέσα που ελέγχετε, εμείς παραμένουμε, και πάντα θα είμαστε, ένα κόμμα Ανθρωποκεντρικό, Θεσμικό και κυρίως Πατριωτικό.
Για αυτό, δε μένουμε στον καταγγελτικό λόγο, αλλά σας φέρνουμε προτάσεις. Για όλα.
Όταν, λοιπόν, στη διεθνή σκακιέρα οι επιλογές είναι ηγήσου, ακολούθα ή βγες από την μέση, εμείς σας λέμε: «Τώρα είναι η ώρα η Ελλάδα να ηγηθεί, να πάρει θέση»
Δεν έχει κανένα νόημα, να κοιτάμε το παρελθόν. Τώρα είναι η ώρα να απαντήσουμε, άμεσα, στο παρόν.
Με το βλέμμα στο μέλλον. Πιστοί στις αρχές και τις αξίες μας.
Και με τον ρεαλισμό που απαιτεί η κρισιμότητα της κατάστασης.
Σήμερα, η Κυβέρνηση, αμήχανη, έχει πάρει τον τρίτο δρόμο. Κρύβεται.
Πρόκειται για καταστροφική επιλογή.
Πολλοί θα σκεφτούν, ως διέξοδο, να πάρουν τον δεύτερο δρόμο.
Να ακολουθήσουν το ρεύμα. Τον νέο σερίφη, ως «ρεαλιστική επιλογή». Ως την «καλύτερη επιλογή» για τα εθνικά συμφέροντα. Δεν είναι. Δεν ταιριάζει στην πατρίδα μας. Δεν ταιριάζει στον πολιτισμό μας. Είναι ξένο, σε καθετί που αυτή η χώρα εκπροσωπεί.
Και ρεαλιστικά, μιλώντας, δεν υπάρχει καμία ελπίδα να πείσουμε.
Αν το επιδιώξαμε, κάποτε, αυτό το τραίνο το χάσαμε. Διότι υπάρχουν στην περιοχή μας, ήδη, χαϊδεμένα παιδιά που το κάνουν. Και το κάνουν καλύτερα από εσάς.
Η μόνη επιλογή, που και μας ταιριάζει και μπορεί να μας δώσει προστιθέμενη αξία, είναι να ηγηθούμε. Να ηγηθούμε για μία Ευρώπη αρχών και αξιών. Εμβάθυνσης της συνεργασίας. Εμβάθυνσης της Δημοκρατίας. Εμβάθυνσης της ολοκλήρωσης.
Πρόκειται για δύσκολη επιλογή. Τη δυσκολότερη όλων.
Επιλογή, όμως, που θα κάνει τη φωνή μας να ακουστεί. Φωνή δικαίου και σύνεσης σε έναν κόσμο που μπορεί τώρα να βυθίζεται στον αναθεωρητισμό και τον παραλογισμό, αλλά γρήγορα θα αναζητήσει σταθερές.
Τώρα είναι η ώρα να ξαναπιάσουμε το νήμα της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, που θεμελίωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου μεταπολιτευτικά, ως γέφυρα και όχι σύνορο.
Μιας πολιτικής που υπηρέτησαν όλες οι Κυβερνήσεις, με επιμέρους διαφοροποιήσεις.
Πλην της Κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη, που την ανέτρεψε.
Και τώρα είναι η ώρα να επενδύσουμε στον δικό μας πολιτισμό, ως βασικό πυλώνα της ύπαρξης και της επιβίωσής μας. Και της δικής μας και της Ευρώπης.
Βλέπετε, κα Μενδώνη, και το γνωρίζετε καλύτερα από κάθε άλλον στην Κυβέρνηση, η Αχίλλειος Πτέρνα της Ευρώπης είναι ότι γύρισε την πλάτη στην ιστορία και τον πολιτισμό της.
Ότι προσπάθησε να γίνει ένωση αγορών. Όχι Ένωση Λαών. Αλλά η Ευρώπη δεν προέκυψε από παρθενογένεση. Είναι προϊόν εξέλιξης και σύνθεσης των πολιτισμών της, των θαυμάτων που δημιουργήσαμε, αλλά και των λαθών που κάναμε.
Τη συνειδητή άρνηση της Ευρώπης να συνδεθεί με την ιστορία της, τη ζήσαμε πρώτη φορά την εποχή που συζητούσαμε το Σύνταγμα της Ευρώπης.
Όταν αρνήθηκε την πρόταση της Ελλάδας και του Valéry Giscard d’Estaing, να προστεθούν στο προοίμιο του Συντάγματος τα γνωστά λόγια από τον Επιτάφιο του Περικλή.
Και την έζησα, ξανά, πιο γλαφυρά, ως Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, στις Συνόδους Υπουργών Πολιτισμού της Ευρώπης, όταν η κρίση ξέσπασε στην Ελλάδα. Δε μάθαμε τίποτα από τότε;
Σήμερα, για την Ευρώπη, δεν υπάρχει η αρχαία Ελλάδα, δεν υπάρχει η Ρώμη, το Βυζάντιο, η Αναγέννηση, η Ισλαμική Ισπανία, δεν υπάρχουν ο Πρώτος και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, ούτε το Ολοκαύτωμα.
Για την Ευρώπη, ο πολιτισμός της Ένωσης ξεκινάει από την ημέρα που υπεγράφησαν οι Ιδρυτικές Συνθήκες. Αυτό, αφήνει στην Ευρώπη ένα τεράστιο κενό.
Ενώ, χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν ακόμα και η Αμερική, αγκαλιάζουν τον πολιτισμό τους από τη γέννησή τους μέχρι σήμερα, η Ευρώπη αντιμετωπίζει τον δικό της φοβικά.
Ουσιαστικά τον αρνείται. Αν δεν κλείσει αυτό το κενό, το αξιακό πλαίσιο που γέννησε την Ένωση μοιάζει να μην έχει ρίζες. Να μην έχει παράδοση.
Και όταν ένας πολιτισμός δεν αναγνωρίζει κοινές ρίζες και κοινό παρελθόν, δεν μπορεί να χτίσει κοινό μέλλον.
Τώρα είναι η ώρα, για μια Ευρώπη που θα γίνει φάρος της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας και της Ισότητας των πολιτών και των πολιτισμών.
Και αυτό είναι το θεμέλιο αντιμετώπισης και των τριών κρίσεων που αντιμετωπίζουμε.
Δεν έχουμε, εδώ, τον χρόνο να αναλύσουμε κάθε πτυχή μιας τέτοιας πολυδιάστατης πολιτικής, αλλά αυτή είναι η συζήτηση που εκκρεμεί πολλά χρόνια. Και τώρα είναι η ώρα να την κάνουμε.
Γιατί, χωρίς αυτήν τη συζήτηση, η Ελλάδα δεν έχει ρόλο να παίξει. Και χωρίς ρόλο να παίξει, οι τρεις κρίσεις θα βαθαίνουν συνεχώς. Και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Και στην Ελλάδα πρέπει, ο ελληνικός Πολιτισμός να βρει, ξανά, τη θέση που του αρμόζει στις κυβερνητικές προτεραιότητες. Σε όλες τις κυβερνητικές επιλογές.
Είτε πρόκειται για τους θεσμούς είτε πρόκειται για την οικονομία, είτε πρόκειται για τις διεθνείς μας σχέσεις.
Το σημερινό σας Νομοσχέδιο δεν είναι η τομή που χρειάζεται η Πατρίδα μας.
Δεν αναδεικνύει τον ελληνικό Πολιτισμό ως λύση. Αλλά τον αφήνει στο περιθώριο.
Καταπιάνεται με υπάρχουσες καταστάσεις, αλλά δεν αντιμετωπίζει τις μεγάλες προκλήσεις.
Τα είπε, πολύ σωστά και πολύ αναλυτικά, η κα Γρηγοράκου. Ακούστε την.
Στηρίζουμε τα σωστά.
Αλλά την ίδια ώρα, διατάξεις όπως αυτή που αφορά τα πνευματικά δικαιώματα, ένα θέμα που έχει κακοφορμίσει εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα, ανήκει στο χθες και όχι στο σήμερα.
Όπου η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιεί, χωρίς να πληρώνει, πνευματική περιουσία ανθρώπων που κόπιασαν για να την παράξουν.
Και που, ποτέ, δε θα βρείτε τους τελικούς χρήστες.
Θα μου πείτε, τώρα, μια Κυβέρνηση που χαϊδεύει τα εγχώρια μονοπώλια στις τράπεζες, στην ενέργεια, στην υγεία, στις εφοδιαστικές αλυσίδες, θα τα βάλει με διεθνή μονοπώλια τεχνολογίας;
Στο γυμνό μάτι, τέτοια θέματα είναι επιμέρους προβλήματα του Νομοσχεδίου.
Δεν είναι. Διότι συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα.
Και στην ευρύτερη εικόνα, τώρα είναι η ώρα να δούμε τον Πολιτισμό αλλιώς.
Και να αποδεχτούμε, ότι χωρίς τον ελληνικό Πολιτισμό, ούτε η Ελλάδα αλλά ούτε η Ευρώπη θα αποκτήσουν, επιτέλους, το Πιστοποιητικό Γέννησης που αξίζουμε.
Μόνο αν τον αντιμετωπίσουμε αλλιώς, θα δώσουμε σε κάθε πολίτη της Ελλάδας αξία.
Στηρίζοντας την οικονομία μας, στηρίζοντας τους θεσμούς μας και στηρίζοντας μια Ένωση, που σήμερα παραπαίει, ώστε να γίνει ξανά φάρος ελπίδας για τους λαούς, που αυτή την στιγμή παρακολουθούν τα γεγονότα φοβισμένοι.
Αυτός ήταν, είναι και πάντα θα είναι ο ρόλος της Ελλάδας. Σταθείτε στο ανάστημα που μας αξίζει, λοιπόν, ή αφήστε εμάς να το κάνουμε.
Σας ευχαριστώ.