«Είτε το Έθνος θα εξαφανίσει την υπερχρέωση της χώρας είτε η υπερχρέωση θα αφανίσει το Έθνος» είχε πει ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1993. Και είχε δίκιο. Το ίδιο συμβαίνει τώρα με τις ανισότητες στην κοινωνία μας. Είτε θα τις εξαφανίσουμε είτε θα μας εξαφανίσουν. Γιατί βάζουν ευάλωτους συμπολίτες μας στο περιθώριο, καταστρέφουν την κοινωνική συνοχή, αφήνουν τα μεσαία και χαμηλά κοινωνικά στρώματα εξαιρετικά ευάλωτα σε διεθνείς κρίσεις, δημιουργώντας έτσι το χειρότερο και πιο επικίνδυνο συναίσθημα για μία κοινωνία και μία οικονομία: τον φόβο.

 

Ο πολιτικός που θέλει την ησυχία του, επαναπαύεται με τις στατιστικές. Ο πολιτικός που θέλει την αλήθεια, κοιτάζει τους πολίτες στα μάτια. Όχι μόνο για λόγους συναισθηματικούς, αλλά και για λόγους πολιτικούς. Γιατί σε εκατομμύρια τέτοια μάτια σήμερα μπορείς να διακρίνεις τον φόβο. Κι αν έχει νόημα η πάταξη των ανισοτήτων σήμερα, είναι για να εξαλείψει τον φόβο από την ελληνική κοινωνία. Διότι, εκτός των άλλων, ο φόβος κολλάει. Περνάει από τον έναν πολίτη στον άλλον, ακόμα και την ώρα που ευημερούν οι αριθμοί. Και εκεί που δεν το περιμένεις γίνεται βόμβα στα θεμέλια του κοινωνικού και οικονομικού σου οικοδομήματος. Αυτόν τον φόβο αγνόησε η ΝΔ το 2008 και οδήγησε την ελληνική οικονομία σε διάλυση. Τον ίδιο φόβο αξιοποίησε και τώρα, για να κερδίσει τις εκλογές. Αυτόν που βλέπουμε σήμερα περπατώντας στους δρόμους κάθε Περιφέρειας και ειδικά της Αθήνας.

Προεκλογικά, ο κ. Μητσοτάκης έθεσε ως βασική του προτεραιότητα την αντιμετώπιση των ανισοτήτων. Στις προγραμματικές του δηλώσεις όμως, τον ακούσαμε να αναφέρεται μόνο μία φορά σε αυτές. Αναφέρθηκε μόνο στην ανισότητα στο εισόδημα, χωρίς να μας εξηγεί με ποιον τρόπο αντιμετωπίζεται. Διότι η αύξηση του μισθού, όταν υπολείπεται του πληθωρισμού και της αύξησης του εισοδήματος των προνομιούχων, δεν οδηγεί σε καμία μείωση ανισοτήτων. Μέσα σε 8.400 λέξεις δεν μπόρεσε να βρει τον χώρο, για να αναφερθεί περαιτέρω στο μεγαλύτερο πρόβλημα του ελληνικού λαού. Με αυτόν τον τρόπο, ανέδειξε για μία ακόμη φορά ποια είναι η διαφορά της ΝΔ ανάμεσα στον προεκλογικό και στον μετεκλογικό της λόγο.

 

Για εμάς, οι βαθιές ανισότητες που βιώνουν οι Ελληνίδες και οι Έλληνες, είναι τριών ειδών: σε εισόδημα, σε πλούτο και σε πρόσβαση στην εξουσία. Ενώ οι δύο πρώτες είναι προφανείς, η τρίτη έχει εγχώρια χαρακτηριστικά. Σε κάθε χώρα βέβαια, με ελλειμματικούς θεσμούς, δηλαδή όπου δεν έχεις λειτουργικούς θεσμούς, χρειάζεσαι πρόσβαση στην εξουσία για βασικές κοινωνικές και οικονομικές λειτουργίες. Μπορείς, για παράδειγμα, να πάρεις μια άδεια ή να φτάσεις έγκαιρα σε νοσοκομείο χωρίς ένα τηλεφώνημα στον Υπουργό;

 

Οι ανισότητες στο εισόδημα αντιμετωπίζονται με πάταξη της φοροδιαφυγής, με δίκαιο φορολογικό σύστημα που διασφαλίζει ότι κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνας θα ξεκινάει τη ζωή του με κοινά κίνητρα. Με ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα δίνει ευκαιρίες στα παιδιά και δεν θα κοιτάει μόνο τι δεν μπορεί να κάνει, αλλά και τι μπορεί να κάνει. Θα ανοίγει πόρτες, δημιουργώντας τις συνθήκες μέσα στις οποίες να μπορεί να αυξηθεί μακροχρόνια το εισόδημα και γενικότερα το επίπεδο των εισοδημάτων στην Ελλάδα.

 

Η πάταξη της ανισότητας στην πρόσβαση στην εξουσία, είναι για εμάς προτεραιότητα. Υπάρχουν δύο τρόποι για την αντιμετώπισή της: με ενίσχυση των θεσμών ή με αλλαγή του διοικητικού μοντέλου της χώρας. Το πρώτο παίρνει χρόνο και απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας του συνόλου του πολιτικού συστήματος. Το δεύτερο, όμως, μπορεί να επιτευχθεί μέσα από αποσυγκέντρωση της εξουσίας η οποία είναι άμεσα εφικτή και επίκαιρη όσο ποτέ.

 

Μεταφέροντας εξουσία με διαφάνεια και λογοδοσία κοντά στην κοινωνία, συγκεκριμένα σε θεσμούς και κοινωνικές συλλογικότητες όπως η Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα Επιμελητήρια, οι Συνεταιρισμοί και τα Πανεπιστήμια, αναβαθμίζεις την πρόσβαση του πολίτη στην εξουσία και διασφαλίζεις ότι λύνονται τα θέματά τους άμεσα και αποτελεσματικά. Αναβαθμίζεις, με αυτόν τον τρόπο, την ποιότητα της Δημοκρατίας, ενισχύεις τις συνεργασίες και εμβαθύνεις την κοινωνική συνοχή.

Από την άλλη, οι ανισότητες σε πλούτο απαιτούν διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και ένα φορολογικό σύστημα που την υποστηρίζει. Για να βάλεις περισσότερες Ελληνίδες και Έλληνες στο παιχνίδι, χρειάζεται να χτίσεις μια πατριωτική οικονομία που ενισχύει την εγχώρια παραγωγή. Που ενεργά δημιουργεί αγορές, τόσο για τα ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό, όσο και για ελληνικές υπηρεσίες εδώ. Αυτές τις αγορές, εμείς, τις ονομάζουμε «παραγωγικά οικοσυστήματα» και υπάρχουν στο πρόγραμμά μας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, που έξι ελληνικά προϊόντα (η φέτα, το γιαούρτι, το ψάρι, το κρασί, το λάδι και οι ελιές), μέσω της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, βρίσκονται στα καλύτερα ράφια και στα καλύτερα εστιατόρια του κόσμου. Στο χέρι μας είναι να βάλουμε δίπλα τους άλλα δέκα.

 

Για το ΠΑΣΟΚ, η πάταξη των ανισοτήτων στην Ελλάδα ήταν, είναι και θα είναι, θέμα αρχής και υπαρξιακή πολιτική προτεραιότητα. Γνωρίζουμε τις διαστάσεις του, έχουμε εντοπίσει τα αίτιά τους, ξέρουμε πώς να τις αντιμετωπίσουμε, απομένει να πείσουμε για το σχέδιό μας. Θα γίνει και αυτό. Το ΠΑΣΟΚ απενεργοποίησε τον κίνδυνο αφανισμού μας λόγω υπερχρέωσης, το ίδιο θα γίνει και με την θανάσιμη απειλή των ανισοτήτων.