Τα επόμενα δέκα-είκοσι χρόνια θα είναι συναρπαστικά για τον παγκόσμιο τουρισμό. Αλλά και καθοριστικά για το ποιοι θα είναι οι κερδισμένοι και ποιοι οι χαμένοι αυτής της ανάπτυξης. Οι νέες αγορές αυξάνονται ραγδαία. Το ίδιο και τα νέα προϊόντα. Με τα νέα προϊόντα αυξάνονται και οι προορισμοί με τουριστικό ενδιαφέρον. Εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες του κόσμου έχουν την όρεξη, την οικονομική άνεση και τα μέσα να πάνε στον τόπο που ονειρεύονται όσο μακριά κι αν βρίσκεται, πιο φθηνά και με μεγαλύτερη ασφάλεια.

Ως τάξη μεγέθους; Φέτος θα ξεπεράσουμε το ένα δισεκατομμύριο επιβάτες. Και οι μεγάλες νέες αγορές, όπως οι χώρες BRIC, δεν έχουν ακόμα αναπτύξει την δυναμική που μπορούν. Δεν θα ήταν λοιπόν υπερβολή να πει κανείς ότι αυτό που εκπροσώπησε η ελεύθερη μετακίνηση κεφαλαίων τον 20ο αιώνα μπορεί να γίνει η ελεύθερη μετακίνηση πολιτών τον 21ο. Πλην όμως, δεν είναι ελεύθερη. Όχι παντού.

Οι κίνδυνοι της τρομοκρατίας και της παράνομης μετανάστευσης, που είναι υπαρκτοί, έχουν αντιμετωπιστεί σε διάφορες περιοχές του κόσμου με την καθιέρωση γραφειοκρατικών ελέγχων που κάνουν την οργάνωση των ταξιδιών πιο δύσκολη, πιο ακριβή και πιο χρονοβόρα, αποθαρρύνοντας ταξιδιώτες να επιλέξουν αυτούς τους προορισμούς.

Χωρίς όμως τελικά να λύνουν τα προβλήματα που υποτίθεται ότι κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν. Η Ελλάδα είναι ένα καλό παράδειγμα. Και αρκετά τυπικό. 16,5 εκατομμύρια πολίτες του κόσμου περνούν κάθε χρόνο τα σύνορά μας. Μεταξύ μας ζουν πάνω από μισό εκατομμύριο παράνομοι μετανάστες. Σχετίζονται τα δύο; Όχι.

Όταν ρώτησα πέρυσι πόσοι από τους παράνομους μετανάστες παραβίασαν τη νόμιμη διαδικασία θεωρήσεων για να έρθουν στη χώρα μας, η απάντηση που πήρα από το Υπουργείο Εξωτερικών ήταν: μόλις 700 άτομα. Όχι σε ένα χρόνο. Συνολικά! Από τότε που ετέθη σε εφαρμογή η Συνθήκη Schengen!

Μπορεί να μην τους ξέρουμε όλους και ο αριθμός αυτός να είναι αρκετά μικρότερος από τον πραγματικό. Αλλά σίγουρα υπολείπεται σημαντικά του 3% που ανέχεται η αμερικανική κυβέρνηση από κάθε πρεσβεία της κάθε χρόνο.

Υποβάλαμε δηλαδή εκατομμύρια επισκέπτες στην ακριβή, χρονοβόρα και συχνά ρατσιστική διαδικασία του Schengen για να πετύχουμε τι;

Δεν είναι και πολύ ξεκάθαρο. Αυτό που είναι απολύτως ξεκάθαρο είναι τι χάσαμε. Τα τελευταία 5 χρόνια 2 εκ. επισκέπτες ήρθαν στη χώρα μας από τη Ρωσία διότι έχουμε ήλιο, θάλασσα και πολιτισμικές ομοιότητες. Την ίδια περίοδο 14 εκ. Ρώσοι ταξίδεψαν στην Τουρκία που έχει ήλιο, θάλασσα αλλά που δεν έχει και τις αντίστοιχες πολιτισμικές ομοιότητες. Δεν έχει όμως και βίζα. Οι Ρώσοι ταξιδιώτες κλείνουν τις διακοπές τους τελευταία στιγμή και κάθε χρονοβόρα γραφειοκρατική διαδικασία τους αποθαρρύνει. 2 εκατ. σε εμάς, (επταπλάσιοι) 14 εκατ. στην Τουρκία. Δεν χρειάζεται να ξέρεις μαθηματικά για να καταλάβεις την διαφορά σε έσοδα και θέσεις εργασίας για τη χώρα.

Όσο για την τρομοκρατία; Τι να πω; Οι μεγαλύτεροι τρομοκράτες των τελευταίων 20 ετών είχαν βίζα. Ή ήταν πολίτες των χωρών στις οποίες έδρασαν. Και οι περισσότεροι από αυτούς είχαν και τραπεζικούς λογαριασμούς χωρίς ποτέ κανείς να τους ρωτήσει από που ερχόντουσαν τα χρήματα και που πήγαιναν.

Και ενώ απελευθερώσαμε ανεξέλεγκτα τη μετακίνηση κεφαλαίων με αποτελέσματα συχνά ολέθρια για τις τοπικές οικονομίες, στις μετακινήσεις ανθρώπων μείναμε προσκολλημένοι σε τυπολατρίες που λίγο διαφέρουν από την περίοδο του ψυχρού πολέμου. Ενώ δηλαδή απελευθερώσαμε μια δραστηριότητα που λίγο έχει να κάνει με τις πραγματικές μας οικονομίες, περιορίσαμε τη μία οικονομική δραστηριότητα που εγγυάται την ανάπτυξη των τοπικών και περιφερειακών κοινωνιών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Διότι σε πολλές περιοχές του κόσμου ο ταξιδιώτης θεωρείται ακόμα ένοχος μέχρι αποδείξεως της αθωότητάς του. Και όπου η γραφειοκρατία επιβάλλεται της λογικής, η ανάπτυξη πεθαίνει. Και αυτό είναι άλλο ένα μάθημα που η χώρα μας γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε.

Ως Ευρώπη αλλά όχι μόνο, αυτή είναι η νοοτροπία που πρέπει να αλλάξουμε αν θέλουμε να πολλαπλασιάσουμε τα οφέλη μας από μια οικονομική δραστηριότητα που θα αλλάξει ριζικά τον κόσμο. Σε μια ήπειρο σαν την δική μας, που θέλει να αναδείξει την ιστορία και τον πολιτισμό της, τη φύση της και τους ανθρώπους της, είναι οξύμωρο, ότι δεν υποδεχόμαστε τους επισκέπτες μας με ανοιχτές αγκάλες. Ο πρώτος Ευρωπαίος που τους υποδέχεται να τους ρωτάει πότε θα φύγουν και πως μπορεί να είναι βέβαιος ότι θα αναχωρήσουν. Τους υποβάλει σε μια διαδικασία που είναι συχνά προσβλητική αν όχι και ρατσιστική. Είμαι βέβαιος ότι δεν είναι το πρώτο πράγμα που κάνουν στις δικές σας reception. Αυτό όμως κάνουν στη δική μας. Αναμφίβολα έχουμε κάνει σημαντικά θετικά βήματα. Η συμφωνία του Schengen απελευθέρωσε τις μετακινήσεις εντός της Ευρώπης. Το ίδιο δοκιμάζουν και στη Λατινική Αμερική. Τα εντυπωσιακά θετικά αποτελέσματα σε αυτές τις ελεύθερες ζώνες είναι άλλη μια απόδειξη ότι η πιο ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων θα αλλάξει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο.

Και θέλω να χαιρετίσω την πρωτοβουλία της Μαρίας Δαμανάκη και του Antonio Tajani Αντιπροέδρου της Επιτροπής, αρμόδιου για τον τουρισμό, που ανέδειξαν αυτή την επιχειρηματολογία στην πρότασή τους για τη χαλάρωση των διαδικασιών Schengen κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Δεν είναι τυχαίο ότι οι δύο αυτοί επίτροποι έρχονται από χώρες που βασίζονται και επενδύουν στον τουρισμό και σήμερα θέλουν με τον τουρισμό να ενισχύσουν τις εύθραυστες οικονομίες τους. Όπως επίσης δεν είναι τυχαίο ότι στην έκθεση της ITB στο Βερολίνο έγινε για πρώτη φορά η συνάντηση των τριών πιο ισχυρών οργανισμών που ασχολούνται με τον τουρισμό με κοινή ατζέντα τις θεωρήσεις. Εκπροσωπούνται στο υψηλότερο επίπεδο σήμερα μέσα σε αυτό το δωμάτιο. Το United Nations World Tourism Organization, το World Travel and Tourism Council, και το Travel and Tourism Council του World Economic Forum συναντήθηκαν για να εντάξουν στην ατζέντα των G20 για πρώτη φορά θέματα τουρισμού. Με πρώτη και μοναδική προτεραιότητα την απλοποίηση των θεωρήσεων.

Το θέμα βρίσκεται πλέον στο διεθνές τραπέζι συζητήσεων. Είναι ένα μεγάλο βήμα για τον τουρισμό αλλά ένα ακόμη μεγαλύτερο για τις χώρες μας που βασίζονται σε αυτόν.

Φίλες και φίλοι,

Η Ευρώπη αλλά και ο κόσμος ολόκληρος έχει ανάγκη από ένα νέο όραμα. Ένα όραμα που θα πυροδοτήσει την ανάπτυξη αλλά και που θα μας φέρει πιο κοντά ως πολίτες του κόσμου. Το έχουμε ανάγκη για να δημιουργήσουμε νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας. Αλλά και διότι όσο περισσότερο γνωρίζουμε ο ένας τον άλλον τόσο πιο πολύ συνεργαζόμαστε για να χτίσουμε έναν κόσμο ειρηνικό. Άλλωστε και το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης αποτέλεσε το μεγαλύτερο πείραμα ειρήνης που έχει γνωρίσει η υφήλιος. Το όραμα της ελεύθερης μετακίνησης είναι μια τέτοια πρόταση. Διότι ελεύθερη μετακίνηση δεν σημαίνει και ανοιχτά σύνορα. Σημαίνει σεβασμό στον πολίτη του κόσμου, σεβασμό στα δικαιώματά και την προσωπικότητά του, σεβασμό στην ανάγκη του να γνωρίσει τον κόσμο. Σημαίνει όμως και νέες οικονομικές δραστηριότητες, νέες τεχνολογίες, νέες διαδικασίες. Σημαίνει νέο πλούτο.

Έχουμε την τεχνολογία που χρειαζόμαστε για να κάνουμε τις διαδικασίες ευκολότερες, φθηνότερες και γρηγορότερες. Έχουμε και τις πληροφορίες και τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να σταματήσουμε φαινόμενα που ανησυχούν τους πολίτες μας. Φτάνει να τις διασταυρώσουμε και να τις μοιραστούμε. Το μόνο που λείπει είναι η πολιτική βούληση. Και λείπει η πολιτική βούληση διότι συνεπάγεται την παραδοχή ότι η στάση μας απέναντι στις θεωρήσεις ήταν για χρόνια εξόχως υποκριτική και κανείς δεν θέλει αυτό να το παραδεχτεί όσο δεν γνωρίζει τι να κάνει για να λύσει το πραγματικό πρόβλημα.

Θέλω να καλέσω στο βήμα έναν άνθρωπο που έχει βούληση. Τον πιο ισχυρό σύμμαχο που έχω βρει σε αυτήν την προσπάθεια. Ο κύριος Rifai, Πρόεδρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών, έχει καταφέρει να πείσει δεκάδες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο ότι ο τουρισμός και οι μετακινήσεις είναι μεγαλύτερης σημασίας από την οικονομική δραστηριότητα που σχετίζεται με τις περιηγήσεις των ανθρώπων. Ότι συμβάλλει καθοριστικά στην ποιότητα της ζωής των πολιτών του παγκόσμιου χωριού. Αγαπητέ Taleb, είναι χαρά και τιμή να σε έχουμε μαζί μας σήμερα που γιορτάζουμε τα 60 χρόνια του ΕΟΤ.

Έναν ιστορικό οργανισμό που σήμερα η χώρα έχει περισσότερο ανάγκη από ποτέ.