Η ανάπτυξη απαιτεί μεταρρυθμίσεις
Άρθρο μου στην εφημερίδα «Τα Νέα» – 19.08.2023
Πώς θα αλλάξουμε το παραγωγικό μοντέλο της Ελλάδας; Αλλάζοντας τον σκοπό για τον οποίο εντάσσονται κεφάλαια στην οικονομία και τον τρόπο που διανέμονται και αναπαράγονται μέσα σε αυτήν. Με σημερινούς όρους, κάθε στήριξη της ελληνικής οικονομίας με κεφάλαια από εξωγενείς παράγοντες, θα πρέπει να συνοδεύεται από μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το κράτος και παρεμβαίνει στην οικονομία.
Γιατί; Βασικό κίνητρο της πολιτικής εξουσίας είναι η γρήγορη απόδοση των κεφαλαίων που εντάσσονται στην οικονομία, ενώ ουσιαστική στήριξη της ελληνικής οικονομίας σημαίνει αύξηση της μακροχρόνιας δυνατότητάς της να παράγει πλούτο. Για το καλό της ελληνικής οικονομίας, αντί να οδηγούμε κεφάλαια με σκοπό το γρήγορο κέρδος, θα πρέπει να εστιάσουμε στη δημιουργία νέων αγορών που θα αποδίδουν πολύ μετά την επένδυση των κεφαλαίων.
Τι σημαίνει «δημιουργώ αγορά»; Σημαίνει ότι διασφαλίζω συνθήκες για οικονομικές δραστηριότητες που σήμερα δεν υπάρχουν ή δεν είναι ακόμα κερδοφόρες, για πληθυσμούς που δεν έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην ανάπτυξη. Σημαίνει δηλαδή, διεύρυνση της παραγωγικής βάσης. Σημαίνει ότι, αντί να επενδύσουμε σε ένα νέο ξενοδοχείο στη Μύκονο, οργανώνουμε την κοινωνία για να δημιουργήσουμε τουρισμό στην Ήπειρο, στη Θράκη, στη Στερεά Ελλάδα ή στην Πελοπόννησο, που σήμερα υπολείπονται ενώ έχουν δυνατότητες. Σημαίνει επενδύουμε στο να εντάξουμε άλλα δέκα ελληνικά προϊόντα της υπαίθρου, στα έξι που έχουν ήδη βρει τον δρόμο τους στα καλύτερα εστιατόρια και ράφια του κόσμου. Σημαίνει αναβαθμίζουμε την ελληνική δημόσια Υγεία και Παιδεία, για να μπορούν να έχουν έσοδα από το εξωτερικό. Και σημαίνει δημιουργούμε κοινωνικές κατοικίες, φοιτητικές εστίες, κέντρα υγείας και κοινωνικές δομές με σκοπό την εδραίωση συνθηκών «ασφάλειας» που θα επιτρέψουν σε περισσότερους πολίτες να συμμετέχουν σε αυτό το νέο μοντέλο ανάπτυξης. Σημαίνει δηλαδή, ριζικά διαφορετικές πολιτικές προτεραιότητες.
Τι μας κρατάει από το να το κάνουμε; Η ανάγκη μεταρρυθμίσεων που θα ξεβολέψουν τα κακώς κείμενα. Μεταρρυθμίσεις, στη δικαιοσύνη για να αποδίδεται γρήγορα, στο τραπεζικό σύστημα για να υποστηρίξει δάνεια με μικρό για αυτό όφελος, στην Παιδεία για να υποστηρίξει διαφορετικούς τρόπους μάθησης σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, στην έρευνα για να συνδεθεί με τις νέες αγορές που δημιουργούμε, στην αγροτική παραγωγή για να αξιοποιήσουμε συνέργειες, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για να συμβάλλει ενεργά στη δημιουργία νέων αγορών.
Η βασικότερη, όμως, μεταρρύθμιση αφορά το πώς θα κάνουμε όλους τους φορείς να συνεργάζονται, για να πετύχουν το αποτέλεσμα που θέλουμε, αντί να ανταγωνίζονται για κονδύλια που θα ωφελήσουν τους ίδιους, αλλά όχι το σύνολο. Για να το πετύχουμε αυτό, θα χρειαστεί να αλλάξουμε τη φορά της πολιτικής τους προσοχής. Αντί δηλαδή, να εστιάζουν προς τα πάνω, στο κράτος, για κονδύλια, να εργάζονται από κοινού, για να απαιτήσουν μια διαφορετική αντιμετώπιση από εκείνους που σήμερα έχουν την εξουσία. Και για να το πετύχουμε αυτό, θα χρειαστεί μια ριζοσπαστική αποσυγκέντρωση της εξουσίας από το Μαξίμου και τα υπουργικά γραφεία, για να πάει εκεί που πιάνει τόπο και λογοδοτεί. Αυτό σημαίνει την ανατροπή του λεγόμενου «επιτελικού κράτους», όπως λειτουργεί σήμερα, και τη δημιουργία μιας δομής εξουσίας που επενδύει στην κοινωνία και στα μακροπρόθεσμα οφέλη της.