Αγαπητέ Πρόεδρε,

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Το δεύτερο θέμα της Ημερήσιας Διάταξης μοιάζει με θέμα επικαιρότητας:

«Πρόγραμμα Δράσης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Παρενόχλησης στον Δήμο Αθηναίων»

Τι πιο φυσικό να συζητάμε στο Δημοτικό Συμβούλιο ένα τέτοιο θέμα

μετά από έναν κατακλυσμό καταγγελιών που είδαν το φως της δημοσιότητας;

Τι πιο φυσικό να δούμε τι πρέπει να κάνουμε στον Δήμο για ένα θέμα

που έσπασε πολλά ταμπού στην ελληνική κοινωνία;

Και τι πιο φυσικό να νιώσουμε την ανάγκη να κάνουμε κάτι,

αντί να μιλάμε μόνο γι αυτό;

Να κάνουμε κάτι για τον βαθύ πόνο

που αναδύθηκε σε συλλογικό επίπεδο,

που είναι κυριολεκτικά παραλυτικός.

Που μπορεί να αφήσει έναν οργανισμό,

όπως τον Δήμο Αθηναίων

ανήμπορο να αντιμετωπίσει μια νέα πραγματικότητα.

Όπως έγινε με την Ομοσπονδία Ιστιοπλοΐας

που πηγαίνει στους Ολυμπιακούς του Τόκυο λαβωμένη

από την ανάλγητη αντίδρασή της

στις καταγγελίες της Σοφίας Μπεκατώρου.

Η ηγεσία αυτής της Ομοσπονδίας άφησε έκθετο τον οργανισμό που διοικεί

και την ελληνική κοινωνία γενικότερα

Κάτι που δεν επιτρέπεται να κάνουμε εμείς σήμερα.

Όμως το θέμα μας μόνο θέμα επικαιρότητας δεν είναι.

Είναι ένα θέμα με τεράστιο και βαρύ παρελθόν.

Διότι η σεξουαλική παρενόχληση είναι η αφορμή

να μιλήσουμε για σχέσεις εξουσίας.

Για την απάνθρωπη δύναμη που συχνά ασκεί ο εξουσιάζων

στον εξουσιαζόμενο στη χώρα μας.

Για τα «δικαιώματα» που ο εξουσιάζων νομίζει ότι έχει πάνω στον εξουσιαζόμενο

Επειδή ως κοινωνία τού εμπιστευτήκαμε κάποια αρμοδιότητα

Μια αντίληψη που έχει τυφλώσει την κοινωνία μας με τα χρόνια

ότι η ανάληψη εξουσίας σε μια πολιτισμένη κοινωνία

δεν έρχεται με δικαιώματα,

σίγουρα όχι δικαιώματα πάνω στο συνάνθρωπό μας,

Αλλά με υποχρεώσεις.

Ο στόχος μας λοιπόν σήμερα είναι να μιλήσουμε για το σύμπτωμα

Που είναι η σεξουαλική παρενόχληση

Αλλά υποχρέωσή μας είναι να μιλήσουμε και για την αιτία

Που είναι οι αρρωστημένες σχέσεις εξουσίας

που ανεχόμαστε στην ελληνική κοινωνία:

Στόχος μας είναι να γίνουμε εμείς ως Δήμος Αθηναίων οι πρωτοπόροι

για το ελληνικό δημόσιο γενικότερα

ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία

με την οποία θα ξεριζώσουμε αυτόν τον φόβο

που προέρχεται από την άσκηση εξουσίας ενός ανθρώπου σε άλλον άνθρωπο.

Και μέσα από αυτή τη διαδικασία να κάνουμε τον Δήμο

έναν υγιή χώρο εργασίας,

έναν υγιή χώρο παροχής υπηρεσιών,

όπου σκοπός της εξουσίας θα είναι να υπηρετεί και όχι να υπηρετείται.

Με άλλα λόγια, αυτό που αναδύθηκε

δεν πρέπει να το προσπεράσουμε,

όπως συνήθως κάνουμε ως κοινωνία, και να το ξεχάσουμε.

Ούτε να το ντύσουμε κάτι που δεν είναι.

Αλλά να κάνουμε κάτι ουσιαστικό και να συμβάλουμε στην αλλαγή.

Να πάμε στην αιτία του κακού

για να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε ότι δεν θα συμβεί ξανά.

Έχουμε ευθύνη. Ως εκπρόσωποι πολιτών, έχουμε τεράστια ευθύνη.

Με τον όρο «σεξουαλική παρενόχληση»

οι περισσότεροι άνθρωποι εστιάζουν στη λέξη «σεξουαλική»

Υποθέτουν ότι έχει συντελεστεί σεξουαλική πράξη.

Πιθανότατα βίαιη.

Όπως στην υπόθεση της κας Μπεκατώρου.

Σας παροτρύνω να επικεντρωνόμαστε στη λέξη «παρενόχληση»

Διότι η «παρενόχληση» υπογραμμίζει το συναίσθημα

που νιώθει κάθε αδύναμος από κάποια εξουσία που τον ή την εκμεταλλεύεται.

Κάθε χρήση εξουσίας που κάνει τον ή την άλλη

να νιώθει μικρή, απροστάτευτη, ανήμπορη.

Προφανώς, αυτή η εξουσία επιβάλλεται και σεξουαλικά

Αλλά όχι μόνο σεξουαλικά

Και παρόλο που το “πολιτικά ορθόν” είναι να λέμε ότι και γυναίκες παρενοχλούν,

η μεγάλη πλειοψηφία των θυτών είναι άνδρες.

Αν μη τι άλλο, διότι κατέχουν περισσότερες θέσεις εξουσίας.

Ο Δήμος Αθηναίων, όπως και κάθε δημόσιος οργανισμός,

εμπεριέχει ένα τεράστιο πλέγμα εξουσιών.

Ξεκινώντας από εμάς στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Ως αιρετοί έχουμε εξουσία,

οι Αντιδήμαρχοι έχουν περισσότερη.

Παρόλο που δεν είμαστε εργοδότες των υπαλλήλων του Δήμου,

οι σχέσεις μας έχουν χαρακτηριστικά ιεραρχίας

και υπόκεινται στους ίδιους κινδύνους.

Και έχουμε σχέσεις εξουσίας με τους πολίτες.

Κυρίως διότι έχουν ανάγκη τις υπηρεσίες μας

Το πλέγμα εξουσίας στον Δήμο όμως δεν εξαντλείται εκεί.

Υπάρχει ανάμεσα σε υπαλλήλους εφόσον υπάρχει ιεραρχία.

Και υπάρχει μεταξύ υπαλλήλων και κοινού.

Το κοινό του Δήμου είναι στα σχολεία,

Στα γυμναστήρια,

Στις υπηρεσίες του,

Στις λέσχες φιλίας.

Ζημιά μπορεί να προκληθεί σε όλες αυτές τις σχέσεις

Και σε όλες αυτές τις σχέσεις, ο Δήμος σήμερα είναι εκτεθειμένος

Στην αναφορά που έχετε στα χέρια σας λάβαμε όλες υπόψιν όλες αυτές τις σχέσεις

Ας είμαστε όμως ξεκάθαροι.

Αν θέλουμε να περάσουμε ένα πειστικό μήνυμα σε όλο τον Δήμο και σε όλο το Δημόσιο

Οφείλουμε να ξεκινήσουμε από την εξουσία που ασκούμε εμείς οι ίδιοι

Πιστεύω ότι το πρόγραμμα που κρατάτε στα χέρια σας είναι προοδευτικό, καινοτόμο και ανατρεπτικό.

Προοδευτικό διότι βάζει τον Δήμο Αθηναίων στην ηγεσία της προσπάθειας κατά της παρενόχλησης.

Εδώ μας δίνεται η ευκαιρία να ηγηθούμε δίνοντας το παράδειγμα ώστε να το ακολουθήσουν όλοι εκείνοι που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης. Όπως τα Υπουργεία Εργασίας και Εσωτερικών.

Καινοτόμο διότι, αντίθετα με την κεντρική πολιτική σκηνή, εδώ μας δίνεται η ευκαιρία να δούμε το πρόβλημα διαπαραταξιακά και όχι να χαθούμε σε άγονες συζητήσεις για το ποιος είναι πιο πολύ Άνθρωπος. Μας δίνεται η ευκαιρία να πούμε ότι η παρενόχληση δεν είναι πρόβλημα ενός κόμματος ή μιας παράταξης. Είναι κοινωνικό πρόβλημα που ζητάει λύση. Λύση θεσμική και διαχρονική.

Και είναι ανατρεπτικό διότι αν το ψηφίσουμε σήμερα λέμε ένα μεγάλο «τέλος» σε νοοτροπίες του χθες και ανοίγουμε μια νέα σελίδα για τον Δήμο, τους Δήμους γενικότερα.

Και αν κάνουμε την δουλειά μας σωστά, για το ευρύτερο ελληνικό Δημόσιο.

Το πρώτο βήμα που προτείνουμε είναι μια γενναία Δημόσια Δέσμευση.

Το μεγαλύτερο μέρος της ελληνική κοινωνίας βρίσκεται σήμερα στο «γιατί τώρα;»

Τι σταμάτησε τόσο κόσμο από το να μιλήσει μέχρι σήμερα;

Και με αυτόν τον τρόπο θυματοποιεί το θύμα δεύτερη φορά.

Στόχος είναι να φτάσουμε στο «ποτέ ξανά».

Μέσα από μια δημόσια, θεσμική διαδικασία που επιβάλλει μηδενική ανοχή στην παρενόχληση

Και ξεκαθαρίζει ότι μια σχέση εξουσίας ή ιεραρχίας δεν συνεπάγεται δικαιώματα σε αυτόν ή αυτήν που δεν τα έχει.

Δεν είναι εύκολος δρόμος διότι απαιτεί σημαντικές αλλαγές, θεσμικές και νοοτροπίας.

Αλλά η Δημόσια Δέσμευση είναι το πρώτο βήμα στο μεγάλο ταξίδι

από το «γιατί τώρα;» στο «ποτέ ξανά».

Δεύτερο βήμα είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση όλων μας.

Ξεκινώντας από εμάς, τους αιρετούς και τους υπαλλήλους μέχρι τους πολίτες που έρχονται σε επαφή μαζί μας.

Ξέρουμε όλοι τι σημαίνει παρενόχληση;

Ξέρουμε τι να κάνουμε αν συμβεί μπροστά μας;

Σκοπός μας δεν είναι να ενοχοποιήσουμε τις σεξουαλικές σχέσεις

αλλά να σταματήσουμε την εκμετάλλευση ανθρώπων από ανθρώπους που έχουν εξουσία.

Και αυτό συνεπάγεται μια σειρά από αλλαγές στον τρόπο που δουλεύουμε.

Το τρίτο βήμα αφορά την διαδικασία καταγγελίας και τις ΕΔΕ

Σκοπός μας εδώ είναι να διασφαλίσουμε ένα υγιές, ανθρώπινο περιβάλλον

όπου προστατεύεται το θύμα για να μιλήσει

αλλά προστατεύεται και ο θύτης μέχρι αποδείξεως της ενοχής του.

Και βέβαια, προτείνουμε ένα ευρύτερο πλέγμα συνεργασιών

με όλους τους φορείς του Δήμου

αλλά και με φορείς με τους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε

για να λάβουμε τη βοήθεια που χρειαζόμαστε ώστε να πετύχουμε τον στόχο μας.

Τέλος, σήμερα κάνουμε και κάτι που δεν έχει ξαναγίνει.

Προτείνουμε, ως Δημοτικό Συμβούλιο, στο κράτος αναγκαίες αλλαγές στο νόμο.

Το σκεπτικό είναι απλό.

Ο μεγαλύτερος μας εχθρός είναι σίγουρα η άγνοια.

Μεγαλύτερος σύμμαχος της άγνοιας όμως είναι η ατιμωρησία.

Το ελληνικό Δημόσιο, εσκεμμένα και ακούσια

είναι σήμερα στη μάχη κατά της παρενόχλησης νομικά διάτρητο.

Στόχος μας είναι να προτείνουμε – υπογραμμίζω – να προτείνουμε,

στο Υπουργείο τρόπους να αναγνωρίσει και να κλείσει τα κενά.

Προφανώς, το Δημοτικό Συμβούλιο δεν μπορεί να αλλάξει τον νόμο.

Μπορεί όμως να ηγηθεί μιας ευρύτερης προσπάθειας

μέσα από την ΚΕΔΕ και τα υπουργεία

για να αλλάξει ο νόμος από τους αρμόδιους.

Προφανώς αυτές οι αλλαγές θα μπουν σε διαβούλευση

και έχουν δρόμο μπροστά τους.

Αλλά εδώ δείχνουμε μια κατεύθυνση.

Το υπογραμμίζω αυτό για να μη μπλέξουμε σε διατυπώσεις.

Όλοι θα έχουμε την ευκαιρία να παρέμβουμε σε μια ευρύτερη διαβούλευση

Αλλά σήμερα μας δίνεται η ευκαιρία να στείλουμε ένα μήνυμα κοινό.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην ομάδα που δούλεψε την πρόταση:

Την Κατερίνα Ευκλείδου, δικηγόρο του Δήμου Αθηναίων, που εκπροσώπησε τη νομική υπηρεσία με την άδεια του Δημάρχου και του προϊσταμένου της νομικής υπηρεσίας του Δήμου

Την Άννη Καββαδία, πρώην στέλεχος της ΓΓ Ισότητας των Φίλων

Την Αθηνά Μαλαγαρδή, πρώην εκπρόσωπο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εργασίας στην Ελλάδα

Την Παναγιώτα Πετρόγλου και την Σοφία Σπηλιωτοπούλου, δικηγόρους με μεγάλη γνώση και πείρα σε τέτοια θέματα

Και βέβαια την «δική μας» Μαρία Στρατηγάκη, καθηγήτρια Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο, πρώην αντιδήμαρχο και στέλεχος της παράταξής μας «ΑΘΗΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΣΥ»

Η δουλειά τους ήταν ταχεία και εξονυχιστική

Θέλω να τις ευχαριστήσω όλες.

Και να σημειώσω ότι η δουλειά τους συνέθεσε ιδέες και προτάσεις από διάφορες πηγές όπως:

  1. Τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (92/131/ΕΟΚ) και ιδιαίτερα τον συνημμένο Κώδικας Πρακτικής για την «προστασία των γυναικών και των Ανδρών στην Εργασία»
  2. Το Εγχειρίδιο Συμβουλευτικής προς εργαζόμενες, εργοδοσία και κοινωνικούς φορείς «Δεν ανεχόμαστε τη σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας», της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων του 2012
  3. Τη Συμφωνία Νο. 190, την Πρόταση Νο.206 και την συνημμένη απόφαση «Η Εξάλειψη της Βίας και της Παρενόχλησης στον Χώρο Εργασίας» του Παγκόσμιου Οργανισμού Εργασίας του 2019

Καθώς και καλές πρακτικές από άλλους Δήμους, όπως τον Δήμο του Παρισιού που είναι πρωτοπόρος σε τέτοια θέματα.

Αγαπητοί Συνάδελφοι,

Ξέρουμε ότι τα φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης

είναι πολλά περισσότερα από αυτά που καταγγέλλονται

και ακόμα περισσότερα από αυτά που φτάνουν να δικαιωθούν.

Και ξέρουμε ότι το πλέγμα προστασίας των ενόχων ξεπερνάει θεσμικές αλλαγές.

Βρίσκεται σε παλιές και άρρωστες νοοτροπίες εξουσίας

Που θα πάρουν χρόνο να εγκαταλειφθούν

Όμως μετά τις πρόσφατες καταγγελίες δεν μπορούμε να είμαστε περήφανοι

για αυτό που συμβαίνει στην ελληνική κοινωνία

Προσωπικά, δεν μπήκα στην πολιτική για να σκύβω το κεφάλι

και να κοιτάζω τα πόδια μου από ντροπή για αυτά που ακούω γύρω μου.

Μπήκα για να κοιτάζω ψηλά και να βοηθώ τους γύρω μου να κοιτούν ψηλά.

Σήμερα έχουμε μια ευκαιρία να κάνουμε τους εαυτούς μας

παράδειγμα μιας τέτοιας προσπάθειας.

Σας καλώ να στηρίξουμε όλοι μαζί αυτή την πρωτοβουλία

Για να μπορούμε να λέμε στα παιδιά μας ότι εμείς το κάναμε αυτό,

Αυτό το πρώτο βήμα

Και ότι από εμάς ξεκίνησε το ξερίζωμα του φόβου

από τις σχέσεις εξουσίας.