• Κύριε Γερουλάνε, θα ήθελα να ξεκινήσουμε με ένα σχόλιο για τα εθνικά μας θέματα. Πώς βλέπετε τις εξελίξεις στο Μακεδονικό και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και πρόσφατα με τη Ρωσία; Κατά την άποψή σας, θα έπρεπε να είχε ακολουθήσει άλλη τακτική η Kυβέρνηση;

Στόχος της εξωτερικής μας πολιτικής είναι να διασφαλίζει το δικαίωμα όλων μας, όλων των Ελλήνων, να εκπροσωπούμαστε και να εκπροσωπούνται τα συμφέροντά μας αποτελεσματικά όπου παίρνονται αποφάσεις που επηρεάζουν τη ζωή μας.  Απέναντι σε αυτό το στόχο οφείλουμε όλοι μας να πορευόμαστε ενωμένοι.  Αυτό που παρατηρώ με ανησυχία είναι ότι οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που δημιουργούνται στην περιοχή μας από τις διεθνείς εξελίξεις είναι πολυεπίπεδες και αλλάζουν καθημερινά, ενώ οι δυνατότητες της σημερινής κυβέρνησης να τις διαχειριστεί είναι πεπερασμένες και συνεχώς περιορίζονται.  Εν μέρει, με τις επιλογές που κάνει. Η διαχείριση της κρίσης έχει επηρεάσει τη δυνατότητα της Ελλάδας να παρεμβαίνει στις εξελίξεις και ταυτόχρονα διεθνείς οργανισμοί στους οποίους συμμετέχουμε και βασιζόμαστε, όπως η ΕΕ και το ΝΑΤΟ, βρίσκονται σε κατάσταση σύγχυσης, ενδεχομένως και αποσύνθεσης. Παραδοσιακοί εχθροί της χώρας μας αναλαμβάνουν νέους, αναβαθμισμένους ρόλους και παλιοί μας φίλοι επιλέγουν νέους συμμάχους. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, τα εργαλεία στη διάθεση της κυβέρνησης για να μας εκπροσωπήσει άρτια περιορίζονται και άρα καθίσταται ακόμα σημαντικότερη προτεραιότητα η συσπείρωση όλων μας γύρω από κοινούς εθνικούς στόχους.  Κατ’ επέκταση, η συνεργασία των κομμάτων. Αντίθετα, αυτό που επιχειρείται, η διαχείριση εθνικών θεμάτων με κομματικά κριτήρια, αποδυναμώνει τη διαπραγματευτική μας δύναμη.

Η συσπείρωσή μας γύρω από εθνικούς στόχους αποτελεί προϋπόθεση για την αντιμετώπιση των διεθνών εξελίξεων σήμερα για έναν ακόμη λόγο: κεντρικό διακύβευμα των εξελίξεων αυτών είναι η επιβίωση της ελευθερίας και της δημοκρατίας όπως τις ξέρουμε και τις θεωρούσαμε δεδομένες για δεκαετίες. Η απουσία εμπνευσμένων προοδευτικών και δημοκρατικών ηγετών στη Δύση, η διεύρυνση της ψαλίδας μεταξύ των κοινωνικών στρωμάτων που ελέγχουν τους πόρους της δημιουργίας και αυτών που σήμερα τους στερούνται αλλά και τα μεταναστευτικά ρεύματα από την Ανατολή και το Νότο δημιουργούν συνθήκες αμφισβήτησης των θεσμών και των κοινωνικών δομών στις οποίες βασίσαμε την ασφάλεια και την ευημερία των κοινωνιών μας τα τελευταία χρόνια. Οι λαοί στις γύρω δημοκρατίες, αλλά και σε συλλογικές οντότητες στις οποίες συμμετέχει η Ελλάδα, συντηρητικοποιούνται ενώ σκληρά και αυταρχικά πρότυπα ηγετών αναδύονται μέσα από εκλογικές διαδικασίες μόνο για να αμφισβητήσουν θεσμούς όπως η Δικαιοσύνη και η Ελευθερία του Τύπου που διασφάλισαν την εκλογή τους. Ξενοφοβικά και ρατσιστικά κόμματα δυναμώνουν καθημερινά, ακόμα και στον πυρήνα της Ευρώπης, αμφισβητώντας τις αξίες που διασφάλισαν την ειρηνική μας συνύπαρξη. Απέναντι σε αυτά τα νέα ρεύματα, πρέπει να βρεθούμε ως Έλληνες ενωμένοι και αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τις αρχές και τις αξίες με τις οποίες μας ταυτίζουν οι λαοί όλου του κόσμου.

Ένα πράγμα θέλει ιδιαίτερη προσοχή. Σε αυτό το περιβάλλον, είναι εύκολο να παρασυρθούν οι ηγεσίες μας από τάσεις που βλέπουν και να μιμηθούν ηγέτες που περιορίζουν ελευθερίες, ενώ οφείλουν να κάνουν ακριβώς το αντίθετο: να δείξουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον Έλληνα, να εμβαθύνουν τη Δημοκρατία και να μας κάνουν όλους συμμέτοχους στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας. Μόνο δυναμώνοντας τη δημοκρατία και τους θεσμούς που λογοδοτούν στον πολίτη μπορούμε να δυναμώσουμε την κοινωνία μας και αυτό αποτελεί βασική συνθήκη για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις προκλήσεις και να αδράξουμε τις ευκαιρίες που δημιουργούνται γύρω μας.

  • Σας ανησυχούν τα τεκταινόμενα στο Κίνημα Αλλαγής; Τελικά ο χώρος αυτός θα καταφέρει να πορευτεί στις επικείμενες εκλογικές αναμετρήσεις συσπειρωμένος και πώς κρίνετε την πορεία του;

Πως να μη με ανησυχούν; Το ΚΙΝΑΛ, το οποίο διατείνεται ότι θέλει να συσπειρώσει τις δυνάμεις της κεντροαριστεράς, ακολουθεί την ακριβώς αντίθετη πορεία από αυτήν που περιέγραψα πριν. Αντί να δείχνει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον Έλληνα πολίτη, καταργεί δημοκρατικές δομές και διαδικασίες με τη δικαιολογία ότι εμείς, οι πολίτες αυτής της χώρας που νοιαζόμαστε για το χώρο μας, δεν είμαστε σε θέση να επιλέξουμε τα στελέχη που θα χαράξουν τη μελλοντική του πορεία. Μα, αν αυτός ο χώρος δε δείχνει εμπιστοσύνη στον Έλληνα, ποιος περιμένουμε να το κάνει;

Και δεν είναι μόνο αυτό. Καμία πολιτική συνεργασία δυνάμεων, μέσα και έξω από τον πολιτικό χώρο της Κεντροαριστεράς, δεν μπορεί να γίνει με όρους προσωπικών συμφωνιών. Οι συνεργασίες πρέπει να είναι πολιτικές και αυτό σημαίνει συμφωνία σε βασικές αρχές, θέσεις και επιλογές. Το ΚΙΝΑΛ, από την ημέρα που ανακοινώθηκε, έδειξε ότι δε δημιουργήθηκε μέσα από τέτοιες πολιτικές συμφωνίες αλλά μέσα από τη δίψα των συνεργαζόμενων προσωπικοτήτων για θέσεις εξουσίας. Αποτέλεσμα; Από την ώρα που ξεθύμανε η δυναμική της εκλογής του αρχηγού ξεκίνησε η αποσύνθεση. Δεν είναι τυχαίο ότι ελάχιστοι από τους εννέα υποψηφίους που συμμετείχαν στη διαδικασία στηρίζουν ακόμα το κόμμα που οι ίδιοι δημιούργησαν. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, έχουν γυρίσει την πλάτη στους 200.000 ψηφοφόρους που πήγαν να τους ψηφίσουν. Είναι αυτή συμπεριφορά σοβαρών πολιτικών στελεχών που ζητούν την εμπιστοσύνη του πολίτη και αυτοαποκαλούνται δημοκράτες;

  • Πολλές φορές μιλάτε για το Σοσιαλισμό που πρέπει να αναγεννηθεί. Είναι αυτό εφικτό σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα;

Είναι απολύτως λογικό ο όρος «σοσιαλισμός» να σημαίνει διαφορετικά πράγματα για τον καθένα μας. Κι αυτό διότι πολλοί επικαλέστηκαν το σοσιαλισμό για να εδραιώσουν καθεστώτα και πρακτικές, εντός και εκτός Ελλάδας, που καμία σχέση δεν έχουν με αυτόν. Προσωπικά, όταν αναφέρομαι στο σοσιαλισμό, αναφέρομαι στον τρόπο που τον ανέδειξε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα πριν καν γίνει κυβέρνηση. Δηλαδή, ως φιλοσοφία διακυβέρνησης της οποίας αποτελεί πρώτη προτεραιότητα η απελευθέρωση του Έλληνα σε εθνικό, κοινωνικό και ατομικό επίπεδο.

Προτεραιότητα του σοσιαλισμού, με τον ανθρωποκεντρικό τρόπο που ορίστηκε στην Ελλάδα, είναι η εδραίωση και η εμβάθυνση της Δημοκρατίας, ως πολίτευμα που απελευθερώνει όλους μας για να δημιουργήσουμε τον κοινωνικό, πολιτισμικό και οικονομικό πλούτο που θέλουμε και μπορούμε να δημιουργήσουμε. Μέσα από δυνατές κοινωνικές δομές και θεσμούς που λογοδοτούν σε εμάς, τους Έλληνες πολίτες, ο σοσιαλισμός φιλοδοξεί να διευρύνει τις δυνατότητές μας ώστε να γίνουμε όλοι ίσοι, συμμέτοχοι και συνδιαμορφωτές του κοινού μας μέλλοντος. Ακόμη και το κοινωνικό κράτος, όπως το οραματίστηκαν τότε οι ιδρυτές του ΠΑΣΟΚ, αποτελεί εργαλείο που παρέχει στους πιο αδύναμους από εμάς προστασία κι επιλογές.

Υπάρχει χώρος γι’ αυτές τις ιδέες σήμερα στη χώρα μας; Σημαντικές δυνάμεις της Ελλάδας παραμένουν αδρανοποιημένες, εγκλωβισμένες σε ένα καθεστώς που δε μας αξίζει, που μας αποθαρρύνει από το να συμμετέχουμε. Τα παιδιά μας φεύγουν για το εξωτερικό και ικανότατοι άνθρωποι με τεράστια εμπειρία αναρωτιούνται αν θα δουλέψουν ποτέ ξανά. Σε τέτοιες συνθήκες, η ιδέα της απελευθέρωσης της κοινωνίας μας από όλα εκείνα που μας κρατούν σήμερα εγκλωβισμένους και ανήμπορους δίνει διέξοδο στους μονόδρομους που χάραξαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Βασική συνθήκη, όμως, για να το πετύχουμε αυτό είναι να μεταφέρουμε την εξουσία από το κεντρικό πολιτικό σύστημα σε θεσμούς που χαρακτηρίζονται από διαφάνεια, πορεύονται σε συνεργασία και διαβουλεύονται με τον πολίτη και τελικά λογοδοτούν σε αυτόν.

  • Η κυβέρνηση μιλάει για έξοδο από τα μνημόνια τον επόμενο μήνα. Ωστόσο δεν μιλάμε για έξοδο από την εποπτεία. Θα ήθελα το σχόλιό σας.

Τόσο η δεξιά συντήρηση της ΝΔ όσο και η αριστερή συντήρηση του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν τα προαπαιτούμενα των μνημονίων ως τις μόνες αλλαγές που πρέπει να γίνουν στη χώρα για να βγούμε από την κρίση. Κάνουν λάθος. Όσο η πολιτική μας αντιπαράθεση εστιάζεται στο αν θα πληρώνουμε περισσότερους φόρους ή θα μειώνουμε κοινωνικές υπηρεσίες, θα χάνουμε την ουσία της συζήτησης που είναι η ανάγκη να παράγουμε νέο πλούτο και να τον διανέμουμε δίκαια. Με άλλα λόγια, μόνο όταν στοχεύσουμε και δημιουργήσουμε μια νέα, ισχυρή και δυναμική μεσαία τάξη στην Ελλάδα θα μπορούμε να πούμε ότι τα μνημόνια αποτελούν παρελθόν και ότι η χώρα μας μπορεί να σταθεί στα πόδια της.

Τι χρειάζεται όμως για να δημιουργήσουμε δίκαιες συνθήκες ανάπτυξης και αναδιανομής στη χώρα μας; Ακούω όλα τα κόμματα να μιλούν για τις μεγάλες ξένες επενδύσεις. Για το πώς πρέπει να κάνουμε τη χώρα μας καλύτερη για τους ξένους. Πάλι λάθος. Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε σωστές συνθήκες για να λειτουργήσει σωστά η αγορά στην Ελλάδα οφείλουμε πρωτίστως να κάνουμε την Ελλάδα καλύτερη για τους Έλληνες.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι πρέπει να αποσυγκεντρώσουμε την εξουσία και την περιουσία του κεντρικού πολιτικού συστήματος και να τη μεταφέρουμε σε θεσμούς που λογοδοτούν σε εμάς, τους Έλληνες πολίτες. Λύσεις για να πάμε μπροστά ως κοινωνία υπάρχουν και τις ξέρουμε. Ως πολίτες αυτής της χώρας γνωρίζουμε καλύτερα από τις ηγεσίες μας τι δε δουλεύει και τι πρέπει να διορθωθεί για να προοδεύσουμε, διότι ζούμε τα προβλήματα καθημερινά. Αντίθετα, η πολιτική μας ηγεσία είναι αποκομμένη και εγκλωβισμένη στη λογική των μνημονίων. Μόνο μέσα από μια γενναία και ριζοσπαστική αποσυγκέντρωση της εξουσίας θα μεταφέρουμε τη δυνατότητα επίλυσης των κοινωνικών μας προβλημάτων εκεί που βρίσκονται σήμερα οι λύσεις: στις τοπικές κοινωνίες και στον Έλληνα που διψάει να δημιουργήσει.

  • Κατά την άποψή σας, τι είναι αυτό που χρειάζεται τώρα η Ελλάδα; Συνεργασία, συναίνεση ή συνέχεια του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος, το οποίο απ’ ό,τι φαίνεται δεν ικανοποιεί τους πολίτες;

Όσο και αν σας φαίνεται περίεργο, τα μεγάλα κόμματα, αυτά που έχουν και διεκδικούν την εξουσία, ξέρουν να συνεργάζονται για να διατηρήσουν και να διευρύνουν τις εξουσίες του κεντρικού πολιτικού συστήματος. Σε τέτοιες συνεργασίες και συναινέσεις πρέπει να αντιταχθούμε με όλες μας τις δυνάμεις.

Αντίθετα, η Ελλάδα σήμερα χρειάζεται ηγεσίες που δείχνουν περισσότερη εμπιστοσύνη σε εμάς και στις δικές μας δυνάμεις. Χρειαζόμαστε ηγεσίες που αντιλαμβάνονται ότι γύρω μας υπάρχουν αναρίθμητες πλουτοπαραγωγικές πηγές που σήμερα παραμένουν ανενεργές διότι το κεντρικό πολιτικό σύστημα επιμένει να τις ελέγχει και να τις διαχειρίζεται. Ότι αυτές οι πλουτοπαραγωγικές πηγές μπορούν, όχι μόνο να μας βγάλουν από την κρίση, αλλά να μας βοηθήσουν να χτίσουμε μια Ελλάδα που θα είμαστε περήφανοι να αφήσουμε στα παιδιά μας. Και ότι υπάρχουν άφθονες δυνάμεις μέσα στην κοινωνία μας που θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε αυτήν την πορεία, αν το επέτρεπαν οι συνθήκες.

Αυτό που χρειαζόμαστε λοιπόν σήμερα δεν είναι συνεργασίες κομμάτων που μόνη τους ανησυχία είναι πώς θα μοιράζονται μεταξύ τους τα προνόμια της εξουσίας. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερη δημοκρατία και μια ευρεία κινητοποίηση πολιτών που θα διεκδικήσουν την εξουσία για να την παραδώσουν, μέσα από δυνατούς και δημοκρατικούς θεσμούς, εκεί που πραγματικά ανήκει: στα χέρια του Έλληνα πολίτη.