Ομιλία Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, Παύλου Γερουλάνου, στην 64η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών κατά την υιοθέτηση του ψηφίσματος για «την επιστροφή ή απόδοση των πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους»
Για τα πολιτιστικά αγαθά Κύριε Πρόεδρε, Ο μεγάλος αυτός Οργανισμός έχει οικοδομηθεί πάνω σε μοναδικές και ισχυρές ιδέες: στην πεποίθηση ότι οφείλουμε να μην προκαλούμε πόνο ο ένας στον άλλο για κανένα λόγο, ότι κανένα παιδί δεν πρέπει να πηγαίνει για ύπνο πεινασμένο σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, ότι η γνώση και η υγεία είναι […]
Κύριε Πρόεδρε,
Ο μεγάλος αυτός Οργανισμός έχει οικοδομηθεί πάνω σε μοναδικές και ισχυρές ιδέες:
στην πεποίθηση ότι οφείλουμε να μην προκαλούμε πόνο ο ένας στον άλλο για κανένα λόγο,
ότι κανένα παιδί δεν πρέπει να πηγαίνει για ύπνο πεινασμένο σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου,
ότι η γνώση και η υγεία είναι δικαιώματα και όχι προνόμια,
ότι οφείλουμε να διατηρήσουμε την ισορροπία μας διατηρώντας σε ισορροπία το περιβάλλον μας
Ιδέες που όντως μοιραζόμαστε ως ανθρώπινα όντα, διότι βοηθούμε ο ένας τον άλλο πολύ περισσότερο απ’ότι πληγώνουμε ο ένας τον άλλο, χαιρόμαστε την μοναδικότητα, ο ένας του άλλου, πολύ περισσότερο απ’οσο προσπαθούμε να την καταστρέψουμε και ανταλλάσουμε ιδέες και γνώση πολύ περισσότερο από όσο προσπαθούμε να τις προστατεύσουμε.
Ο Οργανισμός αυτός στην προσπάθειά του να βρει κοινό έδαφος κατανόησης, διεξάγει έναν διάλογο, έναν παγκόσμιο διάλογο πολιτισμών, με βαθύ σεβασμό στην ιδιαίτερη ταυτότητα που κάθε πολιτισμός φέρνει στην συζήτηση. Και οφείλεται σε αυτό το γεγονός ότι στην αυγή ενός νέου αιώνα μοιάζουμε αφοσιωμένοι στην δέσμευση μας να σώσουμε τους εαυτούς μας από την καταστροφή, αντιμετωπίζοντας τελικά τα παγκόσμια προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, δημιουργώντας, μέσω διαλόγου και συνεργασίας, έναν ασφαλή και πιο ολοκληρωμένο κόσμο, κατά πολύ μεγαλύτερο του αθροίσματος των μερών του
Μέσα από την απόφαση μας να προστατεύσουμε την κληρονομιά μας, υλική ή άυλη, αγγίζουμε το ύψιστο σημείο της αποστολής αυτού του Οργανισμού.
Αναγνωρίζοντας την δέσμευση τους σε αυτό τον σκοπό, θα ήθελα να συγχαρώ και ταυτόχρονα να ευχαριστήσω τον αποχωρούντα Γενικό Διευθυντή της ΟΥΝΕΣΚΟ κύριο Ματσούρα, για τις καλές του υπηρεσίες και να απευθύνω τις θερμές μου ευχές για παραγωγικό έργο και εμπνευσμένα επιτεύγματα στον νέο Γενικό Διευθυντή, την κυρια Μπόκοβα.
Η Κληρονομιά είναι η πηγή της ταυτότητας μας και κατά συνέπεια το θεμέλιο του παγκόσμιου διαλόγου. Διότι για να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο και πληρέστερο κόσμο, μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του, χρειαζόμαστε δυνατά μέρη. Χρειαζόμαστε δυνατές ταυτότητες. Παρά το γεγονός ότι χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε τα τοπικά μας προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν παγκόσμιο πολιτισμό παρά μόνο εφόσον αναγνωρίσουμε και σεβαστούμε την ισχύ και την μοναδικότητα του κάθε πολιτισμού. Όλοι μαζί, σε ένα διάλογο μεταξύ ίσων, μπορούμε να εμπλουτίσουμε ο ένας τον άλλο και μαζί να εξασφαλίσουμε ένα δημιουργικό περιβάλλον για τις επόμενες γενιές.
Ταυτότητες που έχουν διαμελισθεί μέσα από πολέμους, καταστροφές, κλοπές η λεηλασίες τραυματίζονται. Και τέτοιες ταυτότητες δυσκολεύονται να συμμετάσχουν σε έναν ευρύτερο διάλογο. Συνήθως απέχουν και όταν όντως συμμετέχουν τείνουν να είναι περισσότερο προστατευτικές παρά δημιουργικές. Έτσι προστατεύοντας την κληρονομιά των διαφόρων λαών ανά τον κόσμο ο Οργανισμός αυτός έχει δεσμευθεί να διατηρήσει την μοναδικότητα, την πληρότητα, την δημιουργικότητα και την συμμετοχή αυτών των ταυτοτήτων στον διάλογο των πολιτισμών.
Το ψήφισμα που υιοθετήσαμε σήμερα αποτελεί απτή απόδειξη της δέσμευσής μας να εργασθούμε από κοινού προς την επίτευξη αυτού του σκοπού. Θα ήθελα να εκφράσω τις ειλικρινείς ευχαριστίες της κυβέρνησής μου σε όλους τους συγκηδεμόνες του ψηφίσματος καθώς επίσης και σε όλα τα κράτη-μέλη για την υποστήριξή τους.
Η κληρονομιά όμως κύριε Πρόεδρε, δεν χρήζει μόνον προστασίας. Συχνά η κληρονομιά εχει ανάγκη από επούλωση, επούλωση όπως στην διαδικασία που οδηγεί κάτι στην επαν-ολοκλήρωση του, που το οδηγεί στην πληρότητα. Στο ίδιο πλαίσιο όπου προσπαθούμε να θεραπεύσουμε (επουλώσουμε) ταυτότητες, οφείλουμε επίσης να προσπαθήσουμε να θεραπεύσουμε (επουλώσουμε) τα μεγάλα σύμβολα της κληρονομιάς μας, Ειδικά όταν αυτά τα σύμβολα αποτελούν δομικά μέρη του διαλόγου των πολιτισμών.
Ένα σύμβολο τόσο μοναδικό, ώστε να αντιπροσωπεύει τις αξίες πολλών πολιτισμών, είναι ένα παγκόσμιο σύμβολο, προορισμένο να εμπνέει τις αξίες που εκπροσωπεί, προορισμένο να μας φέρνει πιο κοντά με πνεύμα κατανόησης
Ο διαμελισμός του είναι βάναυσος και το να βρίσκονται τα κομμάτια του μακριά το ένα από το άλλο είναι ανήθικο.
Στον Παρθενώνα, πολλοί πολιτισμοί, αν όχι ο κόσμος στο σύνολό του, αναγνωρίζει το σύμβολο του ουμανισμού. Την βασική ιδέα ότι οι άνθρωποι είναι καλοί όταν εμπνέονται από αυτοσυγκράτηση. Ότι μπορούν να συνεργασθούν και να δημιουργήσουν απίστευτα πράγματα εάν είναι ελεύθεροι να σκέφτονται, να εκφράζονται, να εξασκούν την λογική και εν τέλει να κυβερνούν τους εαυτούς τους. Αντιπροσωπεύει την ίδια την ουσία πάνω στην οποία αυτός ο Οργανισμός έχει ιδρυθεί.
Στην πίστη του στην ανθρώπινη φύση, ο Παρθενώνας είναι ένα σύμβολο τόσο μοναδικό που αποτελεί ένα ορόσημο όχι μόνο για όσα έχουμε ήδη κατορθώσει, αλλά, κυρίως, για εκείνα που είμαστε έτοιμοι να δημιουργήσουμε. Σε εμάς τους Έλληνες ο Παρθενώνας είναι όλα αυτά τα πράγματα και αποτελεί ένα κομμάτι του εαυτού μας, ένα καθοριστικό κομμάτι της κληρονομιάς μας.
Δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε την χαρά μας για το γεγονός ότι αρκετά σπαράγματα προερχόμενα από το μνημείο έχουν επιστραφεί εθελούσια ή μέσω δανείων από την Χαιδελβέργη, το Παλέρμο και το Βατικανό.
Προσβλέπουμε στην συνεργασία με άλλα Μουσεία για την διερεύνηση τρόπων για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα που θα εμπλουτίσουν αντί να καταστήσουν φτωχότερες τις εξαιρετικές συλλογές τους.
Βαδίζουμε σταθερά το μονοπάτι που μας οδηγεί στο να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο. Και αυτό το έχουμε καταφέρει σεβόμενοι και αποδεχόμενοι ο ένας τον άλλο, βρίσκοντας σε κάθε έναν από εμάς αυτό που είναι μοναδικό.
Η ακεραιότητα ενός μνημείου, μιας μοναδικής δημιουργίας, ενός έργου τέχνης θα έπρεπε να είναι ένα δικαίωμα εξ ίσου ιερό όπως κάθε δικαίωμα που αυτός ο Οργανισμός υπερασπίζεται, διότι η ακεραιότητα ενός συμβόλου της παγκόσμιας κληρονομιάς μπορεί να είναι τόσο σημαντική όσο η κληρονομιά αυτή καθ’εαυτή.
Σας ευχαριστώ.