Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Όταν πριν από μερικές εβδομάδες ανακοινώθηκε η πρόσθεση τής Κυβέρνησης να προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση για τα κόκκινα δάνεια θυμάμαι ότι το διαδίκτυο κατακλείστηκε από έναν τίτλο με δύο λέξεις και ένα νούμερο:

«Κούρεμα έως 67%».

Ομολογώ ότι για ένα νανοδευτερόλεπτο πίστεψα ότι η Κυβέρνηση αποφάσισε να πιάσει τον «ταύρο από τα κέρατα» στο ιδιωτικό χρέος.

Αλλά μετά διάβασα τα ψιλά γράμματα. Τις λεπτομέρειες. Και κατάλαβα αυτό που κατάλαβαν όλοι: ότι το κούρεμα που διαφημιζόταν για όλους, αφορούσε τελικά, με τα κριτήρια που έμπαιναν ελάχιστους, αν όχι κανέναν.

Φαίνεται πως πλέον οι κυβερνητικές εξαγγελίες πρέπει όλες να συνοδεύονται με αστερίσκο προειδοποίησης, κατά το πρότυπο χρηματοοικονομικών προϊόντων υψηλού ρίσκου: «Οι κυβερνητικές εξαγγελίες δεν έχουν εγγυημένη απόδοση και τίποτα δεν διασφαλίζει μελλοντικές αποδόσεις, άκου υπεύθυνα».

Αντιλαμβάνομαι την ανάγκη επικοινωνιακής προβολής πρωτοβουλιών τής Κυβέρνησης. Ακόμα και της ελεγχόμενης υπερβολής μερικές φορές. Αλλά αυτό υπερέβη τα εσκαμμένα. Γιατί έπαιξε με την απελπισία χιλιάδων ανθρώπων. Και την έκανε χειρότερη. Κι αυτό δεν είναι απλά απαράδεκτο.

Είναι ανήθικο.

Παρατηρώ ότι την τελευταία εβδομάδα η αναφορά σε «67% κούρεμα» έχει εξαφανιστεί από την επιχειρηματολογία σας. Έχει υποχωρήσει, έχει καταχωνιαστεί. Από ντροπή; Επειδή σας πήρανε χαμπάρι; Ποιός ξέρει.

Τώρα κάνετε λόγο για «δίκαιες λύσεις» γενικώς και αορίστως «για τους ευάλωτους». Και ρωτάτε ξανά και ξανά και ξανά «μα γιατί δεν το ψηφίζετε το Νομοσχέδιο;» Κάνετε βεβαία πως δεν καταλαβαίνετε.

Γιατί η απάντηση είναι απλή. Δεν το ψηφίζουμε γιατί δεν δίνει λύση. Δεν το ψηφίζουμε γιατί εμείς, ακούμε.

Ακούμε την αγορά, ακούμε τους φορείς, ακούμε τους δανειολήπτες. Δεν υπάρχει ένας που να λέει ότι το Νομοσχέδιό σας δίνει πραγματική λύση στα κόκκινα δάνεια. Ούτε ένας! Ούτε ένας που να κοιτάζει με ικανοποίηση αυτό το Νομοσχέδιο.

Εκτός, υποθέτω, από τους εμπνευστές του. Μπορεί και τους συγγραφείς του. Τράπεζες, servicers, funds.

Μας πληροφόρησε βέβαια στην Επιτροπή ο κύριος Χατζηδάκης, ότι είναι ενοχλημένοι οι servicers από τις ρυθμίσεις, τις σφιχτές προθεσμίες που τους επιβάλλει η Κυβέρνηση.

Εσείς προσποιείστε ότι τους πιέζετε. Αυτοί προσποιούνται ότι ενοχλούνται. Ούτε καν η ίδια η Κυβέρνηση δεν πιστεύει στο Νομοσχέδιό της. Δεν πιστεύει στον εξωδικαστικό της.  Και πώς να πιστέψει πλέον;

Το 2020, εδώ στη Βουλή, ο τότε Υπουργός Οικονομικών (ο κ. Σταϊκούρας) έλεγε: «Επεξεργαστήκαμε ένα συνεκτικό και καινοτόμο θεσμικό πλαίσιο, με στόχο την ολιστική αντιμετώπιση του υψηλού, συσσωρευμένου ιδιωτικού χρέους».

Σας λέγαμε δεν είναι έτσι, δεν μας ακούσατε.

Το 2022, όταν ήρθαν τα πρώτα νομοθετικά μερεμέτια, μπας και λειτουργήσει το «καινοτόμο θεσμικό πλαίσιο», ο ίδιος Υπουργός επαιρόταν πάλι εδώ στη Βουλή πως «ο εξωδικαστικός μηχανισμός αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος το πιο επιτυχημένο εργαλείο ρύθμισης οφειλών των τελευταίων δώδεκα ετών».

Σας λέγαμε δεν είναι έτσι, πάλι δεν μας ακούσατε.

Στις αρχές του 2023 και πάλι ο ίδιος υπουργός Οικονομικών δήλωνε «κάθε μήνα και καλύτερα λειτουργεί ο εξωδικαστικός μηχανισμός».

Και σήμερα βρισκόμαστε εδώ για να συζητήσουμε και πάλι αν και πώς μπορεί να δουλέψει ό εξωδικαστικός που κατά τα άλλα δούλευε κάθε μήνα και καλύτερα.

Κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης, είστε και εσείς, είμαι σίγουρος, γνώστες τού περίφημου ορισμού της παράνοιας: να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και να περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα.

Για αυτό και τα μεγάλα λόγια για «ολιστική αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους», για «μεταρρύθμιση» και «κούρεμα 67%», χάθηκαν, έσβησαν.

Τώρα, απλά θέλετε να κερδίσετε χρόνο.

Να κλωτσήσετε το τενεκεδάκι λίγο παρακάτω, όπως λένε στην άλλη όχθη του Ατλαντικού.

Δυστυχώς, σε αυτό το πλαίσιο, η πορεία είναι προδιαγεγραμμένη. Και η πρόβλεψη μάλλον δεδομένη:

Σε ένα – δύο χρόνια, πάλι εδώ θα είμαστε να συζητάμε τα ίδια.

Και λέω δυστυχώς γιατί την καθυστέρηση λύσης θα την πληρώσουν με ακόμη μεγαλύτερη απελπισία εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες και εγγυητές.

Για αυτό και ο βασικότερος λόγος, για τον οποίο καταψηφίζουμε εμείς επί της αρχής το Νομοσχέδιο, δεν είναι μόνο το ότι δεν αποτελεί λύση, δεν είναι μόνο το ότι δεν δίνει καμία διέξοδο.

Είναι η πεποίθηση ότι εμείς μπορούμε να δώσουμε διέξοδο από την απελπισία.

Μπορούμε να απεγκλωβίσουμε κόσμο, πολύ κόσμο, από τον φαύλο κύκλο.

Με ένα πλαίσιο πολύ συγκεκριμένων προτάσεων, με επίκεντρο τον άνθρωπο που υποφέρει και τον συνεπή δανειολήπτη.

Γιατί ζητάτε προτάσεις, αλλά δεν θέλετε να ακούσετε προτάσεις. Πραγματικές λύσεις.

Ακούστε λοιπόν για ακόμα μία φορά ποιος είναι ο δικός μας πήχης για πραγματική διέξοδο στο ιδιωτικό χρέος:

Για τα χρέη σε εφορία – ΕΦΚΑ το ΠΑΣΟΚ προτείνουμε ρύθμιση 120 δόσεων για όλους και κούρεμα 30%, εφόσον τηρείται η ρύθμιση.

Για την προστασία της κύριας κατοικίας, προτείνουμε την επαναφορά του νόμου Κατσέλη, με νέα επικαιροποιημένα κριτήρια (εισοδηματικά και αξίας περιουσίας) για τους πραγματικά ευάλωτους.

Και ένα πλαίσιο προσωρινής προστασίας για όσους αποδεδειγμένα είναι ευάλωτοι ή έχει μεταβληθεί ραγδαία η οικονομική τους κατάσταση λόγω των συνεχιζόμενων κρίσεων.

Για τους αγρότες που κινδυνεύουν να χάσουν την περιουσία τους, προστασία ως και του 50% τής αγροτικής γης που απειλείται με κατάσχεση, που την έχουν ως μοναδικό μέσο επιβίωσης και οι οποίοι θα δυσκολευθούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, σε περίπτωση που αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τη γη τους.

Για τους δανειολήπτες, οι τράπεζες και οι servicers να υποχρεούνται, πριν τη μεταβίβαση του δανείου ή την πώλησή του στη δευτερογενή αγορά, να κάνουν πρόταση ρύθμισης στον οφειλέτη.

Μία τροπολογία που το ΠΑΣΟΚ έχει καταθέσει από το 2019 και απορρίφθηκε από την Κυβέρνηση της ΝΔ.

Για τους εγγυητές δανείων, η ευθύνη του εγγυητή να προσδιορίζεται με βάση την τιμή αγοράς της απαίτησης από το fund, ταυτόχρονα να έχουν δικαίωμα σε ρύθμιση με συγκεκριμένες προδιαγραφές στην περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης του και αντιμετώπιση του φαινομένου των καταχρηστικών ρητρών με τις οποίες ο εγγυητής οδηγείται σε παραίτηση από τα δικαιώματά του.

Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, έχουμε καταθέσει και προτάσεις για προβλήματα που δεν αναφέρονται στο Νομοσχέδιο, τα οποία όμως είναι εξίσου κρίσιμα.

Όπως για τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, που θα απεγκλωβίσει 80.000 συνεπείς – ως επί το πλείστον – δανειολήπτες, οι οποίοι, ξαφνικά, απειλούνται με απώλεια της 1ης κατοικίας τους.

Βιώσιμη λύση για τα 40.000 στεγαστικά δάνεια των συμπατριωτών μας παλιννοστούντων ομογενών.

Ενώ, ταυτόχρονα έχουμε προτάσεις και για μια κατηγορία που κανείς δεν αναφέρει, τους συνεπείς δανειολήπτες-οφειλέτες.

Θα μπορούσε να προβλεφθεί μια γενναία μείωση προκαταβολής φόρου (μέτρο χωρίς δημοσιονομική επίπτωση) και επιδότηση της αύξησης του επιτοκίου στους συνεπείς δανειολήπτες με πόρους που θα προέλθουν από την φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών.

Τέλος συμψηφισμός οφειλών στο δημόσιο-ΕΦΚΑ, με τον οφειλέτη να μπορεί να συμψηφίζει τις οφειλές του με απαιτήσεις κατ’ αυτών ή όταν ο πιστωτής είναι διαφορετικός φορέας να εκχωρεί αυτές, με ταυτόχρονη παύση της επιβάρυνσής του με τόκους ή προσαυξήσεις και αντίστοιχη ενημερότητα.

Και δεν μένουμε σε αυτά. Γιατί ξέρουμε πώς δεν πρόκειται να δεχτείτε τα παραπάνω για ακόμα μία φορά. Για αυτό και προχωράμε και στην κατάθεση τεσσάρων τροπολογιών στο παρόν Νομοσχέδιο. Μήπως και μείνει κάτι θετικό από τις συνεδριάσεις των Επιτροπής.

Η πρώτη τροπολογία αφορά τον εξωδικαστικό.

Καθιερώνεται ως υποχρεωτική, η συμμετοχή των πιστωτών στη διαδικασία του. Είναι αδιανόητο ο πιστωτής να εκμεταλλεύεται τον εξωδικαστικό μηχανισμό για να λαμβάνει γνώση όλων των απόρρητων στοιχείων του οφειλέτη και να μη συμμετέχει σε αυτόν.

Δεύτερον, καθιερώνεται η υποχρέωση του πιστωτή για αιτιολόγηση της πρότασης με βάση τις αρχές και τα κριτήρια του Κώδικα Δεοντολογίας και άλλα κριτήρια που ορίζονται στη διάταξη, ώστε να συμμετέχει κατά τρόπο ουσιαστικό και ελεγχόμενο.

Τρίτον, προβλέπεται η δυνατότητα προσφυγής στην ανεξάρτητη Επιτροπή Διευθέτησης Οφειλών του άρθρου 1Α του Ν. 4224/2013, η οποία και θα εκδίδει σχετική σύσταση για τη σύναψη και το περιεχόμενο της σύμβασης αναδιάρθρωσης.

Τέταρτον, για τους πιστωτές που αρνούνται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις συμμετοχής και υποβολής αιτιολογημένων προτάσεων, προβλέπεται ως κύρωση ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν, τουλάχιστον για ένα έτος,  σε καταγγελία σύμβασης ή να εκκινήσουν ή να  συνεχίσουν αναγκαστική εκτέλεση ή να απαιτήσουν εφεξής τόκους υπερημερίας.

Δεύτερη τροπολογία.

Ρητή κατοχύρωση του αυτονόητου δικαιώματος των δανειοληπτών να λαμβάνουν πλήρη ενημέρωση για το ιστορικό της οφειλής τους. Το σχέδιο νόμου δεν κατοχυρώνει ρητά την αυτονόητη αυτή άλλωστε επιταγή διαφάνειας και υποχρέωση των εταιριών διαχείρισης απέναντι στους δανειολήπτες.

Τρίτη τροπολογία.

Επέκταση της προστασίας του δανειολήπτη και σε δάνεια που μεταβιβάζονται μέσω τιτλοποιήσεων, όχι μόνο μέσω πωλήσεων. Με πολλαπλά οφέλη για δανειολήπτες αφού η μεταβίβαση των απαιτήσεων σήμερα πραγματοποιείται ως επί το πλείστον με τη μορφή των τιτλοποιήσεων.

Και η τέταρτη τροπολογία.

Ενίσχυση της ουσιαστικής εφαρμογής του Κώδικα Δεοντολογίας του Ν. 4224/2013 προκειμένου αυτός ο Κώδικας, από εντελώς αναποτελεσματικός σήμερα, να αποτελέσει ένα ουσιαστικό εργαλείο ρύθμισης των οφειλών, ιδίως προς αποτροπή πλειστηριασμών σε βάρος κατοικιών.

Αυτός είναι ο δικός μας πήχης. Ψηλά. Στο ύψος των κρίσιμων καταστάσεων που ζουν χιλιάδες οικογένειες. Στο ύψος των αναγκών της ελληνικής οικονομίας. Εκεί που δεν φτάνει ούτε κατά διάνοια το δικό σας νομοσχέδιο.

Τα υπόλοιπα στην Ολομέλεια.

Σας ευχαριστώ.