Η βαθιά πίστη μου ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα θα επιστρέψουν στην Ελλάδα δεν πηγάζει από την πρόσφατη αρθρογραφία, αλλά από το γεγονός ότι – δυστυχώς σπανίζουν αυτές οι περιπτώσεις – η Ελλάδα χάραξε μια ενιαία πολιτική γραμμή για την επανένωσή τους, που την υπηρέτησε διαχρονικά με συνέπεια, συνέχεια και νηφαλιότητα. Ας μην το χαλάσουμε στην τελική ευθεία.

Όταν η Μελίνα σήκωσε στους ώμους της το θέμα, το έκανε με τρόπο που μόνο η Μελίνα θα μπορούσε: με βαθύ πατριωτικό συναισθηματισμό, συνδυασμένο με τη μοναδική αντίληψη τής προσωπικής της επικοινωνιακής δεινότητας. Το ΠΑΣΟΚ, την ακολούθησε και τη στήριξε. Στην αρχή της προσπάθειάς της, η Νέα Δημοκρατία και μέρος της λεγόμενης «αστικής Αθήνας» τη λοιδόρησαν. Σύντομα όμως, όταν κατάλαβαν ότι η Μελίνα σήκωνε στους ώμους της όχι μόνο την Ελλάδα αλλά κάθε χώρα της οποίας ο πολιτιστικός πλούτος έχει λεηλατηθεί, άλλαξαν πορεία και την ακολούθησαν.

Από την πρώτη στιγμή, ήξερε ότι η απαίτηση να αδειάσουν τα μουσεία των αποικιοκρατών ήταν άκαιρη. Για αυτό, εστίασε αποκλειστικά στην επανένωση των γλυπτών που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, με τον Παρθενώνα και όχι με ιδιοκτησιακή διεκδίκηση μιας χώρας από άλλη. Η Εθνική γραμμή είναι απλή: Τα γλυπτά ανήκουν στον Παρθενώνα και ο Παρθενώνας στην παγκόσμια πολιτισμική κληρονομιά. Η επανασύνδεση των γλυπτών με το πιο ισχυρό σύμβολο Ουμανισμού, Ελευθερίας και Δημοκρατίας ήταν χρέος όλων και όχι μόνο του Βρετανικού Μουσείου. Αυτό διαφοροποίησε την Ελληνική πολιτική σε σχέση με μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις άλλων κρατών και αυτή η διαφοροποίηση ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους, Έλληνες και μη, να στηρίξουν τη διεκδίκηση.

Με ελάχιστες εξαιρέσεις Υπουργών Πολιτισμού που προσπάθησαν να το «παίξουν» λίγο Μελίνα, όλοι μας ακολουθήσαμε μια πολιτική χαμηλών, «επίσημων» τόνων, την ίδια ώρα που στηρίζαμε κάθε προσπάθεια ανάδειξης του θέματος από άλλους. Γιατί; Διότι, η πίεση από τρίτους βοηθούσε την προσπάθειά μας, ενώ οι «βαρύγδουπες» πολιτικές δηλώσεις ταμπούρωναν το Βρετανικό Μουσείο πίσω από οπισθοδρομικές νοοτροπίες και νομικές απειλές. Εξαιρετικός εκφραστής αυτής της διττής προσπάθειας, ήταν ο αείμνηστος Δημήτρης Παντερμαλής.

Η ελληνική προσπάθεια πέρασε πολλές περιπέτειες και ενδέχεται να πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της. Αν είναι έτσι αυτή η ώρα είναι κρίσιμη, διότι την απόφαση του Βρετανικού Μουσείου δεν παρακολουθεί μόνο ο δικός μας μικρόκοσμος, αλλά η υφήλιος. Κάθε λέξη μετράει. Κάθε λέξη, όπως «ιδιοκτησία» ή «δανεισμός» ανοίγει τον Ασκό του Αιόλου, τόσο για το Βρετανικό Μουσείο όσο και για τη δική μας προσπάθεια. Η γραμμή που έχουμε κρατήσει τόσα χρόνια πρέπει να παραμείνει ως το τέλος.

Ας πέσουν λοιπόν οι τόνοι, ας σταθούμε όλοι στο ύψος που απαιτούν οι περιστάσεις. Η επιτυχία του εγχειρήματος δε θα αναδείξει κανέναν ηγέτη, αλλά θα αναδείξει τι μπορεί να πετύχει η Ελλάδα όταν συνεργαζόμαστε. Αυτή, είναι η αξία τούτης της πολιτικής στιγμής.