Προσγειωθείτε στην πραγματικότητα

Ευχαριστώ Πρόεδρε.

Να ξεκινήσω με μία παρατήρηση.

Μου έκανε πολλή εντύπωση το ειρωνικό, σχεδόν αλαζονικό, ύφος με το οποίο προσήλθαν στη συζήτηση διάφοροι Υπουργοί. Μας είπαν, ουκ ολίγες φορές, «Μα δεν βλέπετε πόσα θετικά έχουμε κάνει; Έχετε, μήπως, να προτείνετε κάτι άλλο; Δεν βλέπετε ότι αναπτυσσόμεθα; Ότι μεγαλώνει η οικονομία;».

Το ύφος, μου θύμισε τον Δήμαρχο Αθηναίων στο Δημοτικό Συμβούλιο – δεν του βγήκε σε καλό.

Μου θύμισαν, επίσης, ότι έχω καιρό να πάω στην Κεφαλονιά. Να πω «μπράβο» στα ψάρια του ιχθυοτροφείου μου που αναπτύσσονται και μεγαλώνουν. Ή να πω «μπράβο» στα παιδιά μου που ψήλωσαν. Διότι, το θέμα κκ. Υπουργοί δεν είναι, αν αναπτύσσεται και μεγαλώνει η ελληνική οικονομία μετά από δέκα χρόνια λιτότητας και 30 δις φρέσκο χρήμα από την Ε.Ε.

Το θέμα είναι πόσο μεγαλώνει, πώς μεγαλώνει και κυρίως για ποιον μεγαλώνει.

Γι’ αυτό, σας ασκούμε και θα σας ασκήσουμε κριτική. Αν η απάντησή σας σε καθετί που σας λέμε είναι «ναι, αλλά μεγαλώνει», τότε το μόνο που μας δείχνετε είναι ότι εσείς δεν μας ακούτε. Και αυτό, είναι κακό και για τον κοινοβουλευτισμό.

Ακούστε λοιπόν, αν νιώθετε ότι στη ζωή σας στερείστε επιβράβευσης και επιδοκιμασίας, τότε να ζητήσουμε στον Πρόεδρο της Βουλής, να σας φτιάξει μια ομάδα στήριξης. Αλλά, αν θέλετε να
ακούσετε μια δεύτερη άποψη, μια εποικοδομητική κριτική, μια άλλη ιδέα, τότε σεβαστείτε τη διαδικασία και σταματήστε να απαντάτε σε όλα με ένα «ναι, αλλά μεγαλώνει» και «μας χρωστάτε και μπράβο που το κάναμε».

Αν συνεχίσετε σε αυτό το μοτίβο, εμείς θα καταψηφίσουμε τον προϋπολογισμό. Σας προειδοποιούμε, με την ελπίδα, να προσγειωθείτε στην πραγματικότητα. Διότι, αυτός ο προϋπολογισμός στερείται κάθε επαφής μαζί της.

Να ξεκινήσω από τα απλά;

Ένας προϋπολογισμός που έχει συνταχθεί με πρόβλεψη για το 2024, 81,2 δολάρια το βαρέλι πετρελαίου, δείχνει ότι κάτι του έχει ξεφύγει. Και δεν του έχει ξεφύγει μια «λεπτομέρεια». Ας πούμε διαφορά 20, 40, 60 δολάρια στο βαρέλι. Που από μόνο του μπορεί να τον εκτροχιάσει.

Του έχει ξεφύγει η μεγάλη εικόνα:

Η πολύ μεγάλη εικόνα. Του έχει ξεφύγει ένας πόλεμος στην Ουκρανία. Ένας πόλεμος στη Μέση Ανατολή. Μία διεύρυνση της απόστασης που χωρίζει την Ανατολή και τη Δύση που, αργά αλλά σταθερά, οδηγούνται σε οικονομικούς και γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς στα όρια της ειρηνικής συνύπαρξης με πιθανά άμεσα μέτωπα το Ιράν και του έχει ξεφύγει ένα ευάλωτο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα με την Ιταλία, τη Γαλλία και το Βέλγιο, να κινδυνεύουν σε υποβάθμιση του αξιόχρεού τους. Και τη Μέκκα του καπιταλισμού σε ακραία πολιτική πόλωση, κυρίως πάνω σε θέματα προϋπολογισμού, ελλειμμάτων αλλά και διεθνών σχέσεων, με χώρες στη γειτονιά μας. Δηλαδή, καθετί που χτυπάει άμεσα τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας.

Και μακάρι να ήταν μόνο εξωγενείς οι κίνδυνοι. Το πρόβλημα είναι ότι ο προϋπολογισμός σας, έχει πάρει και διαζύγιο και με την ελληνική πραγματικότητα.

Αγνοεί τις ανισότητες που διευρύνονται στην ελληνική κοινωνία. (Ένας σκληρός χειμώνας, για παράδειγμα, θα εντείνει την απόγνωση σε ολόκληρες κοινωνικές ομάδες και ολόκληρες γεωγραφικές περιοχές της χώρας, ενώ εσείς μειώνετε τα επιδόματα για ενέργεια). Αγνοεί τη φοροδιαφυγή αλλά και ό,τι συνεπάγεται η απότομη πάταξή της.

Αγνοεί την ουσιαστική αδυναμία ενός άρρωστου και μη ανταγωνιστικού τραπεζικού συστήματος να χρηματοδοτήσει την πραγματική οικονομία αλλά και την αδηφάγα όρεξή του να εισπράξει κόκκινα δάνεια, οδηγώντας τα ευάλωτα νοικοκυριά στην οικονομική αδράνεια.

Αγνοεί τα διπλά ελλείμματα και ένα ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που αντανακλά τα διαρθρωτικά προβλήματα ανταγωνιστικότητας της χώρας.

Αγνοεί ό,τι μεγάλο, πολύ μεγάλο μέρος της ανάπτυξης, δεν έρχεται από οικονομικές δραστηριότητες που δημιουργούν και αφήνουν πλούτο στη χώρα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αλλά από αγοραπωλησίες και μεταβιβάσεις περιουσιακών στοιχείων που, συχνά, δείχνουν δυναμικές οικονομικής φούσκας, όπως στα ακίνητα, που μπορεί να σκάσουν αύριο.

Και αγνοεί, με τρόπο εντυπωσιακό, όχι μόνο ότι κάηκε ο Έβρος, η Ρόδος και η Αττική, όχι μόνο ότι πλημμύρισε η Θεσσαλία, αλλά ότι τέτοια φαινόμενα θα επαναλαμβάνονται, μέχρι να οχυρωθεί με νέα εργαλεία πρόληψης και συντονισμού το κράτος και η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Με λίγα λόγια, είναι ένας προϋπολογισμός «business as usual», ενώ γύρω από τη χώρα μας και μέσα σε αυτήν, συντελούνται κοινωνικές, οικονομικές, γεωπολιτικές και κλιματικές ανατροπές, που έχουμε καιρό να δούμε.

Με αυτόν τον προϋπολογισμό, η Κυβέρνηση έχει βάλει βαθιά το κεφάλι της μέσα στην άμμο

και δείχνει απόλυτα βέβαιη ότι όλα βαίνουν καλώς. Αντίθετα, σοβαροί αναλυτές μιλούν για συνθήκες μεσοπολεμικές, δηλαδή πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Εγώ, δεν θα σας πάω τόσο μακριά. Θα σας πάω δεκαπέντε χρόνια πίσω. Όταν στην Ελλάδα, γινόταν ένα μεγάλο πάρτι. Όταν οι προσλήψεις στο δημόσιο, πήγαιναν σφαίρα. Όταν ο κόσμος των μεγάλων επιχειρήσεων, ζούσε μια άλλη πραγματικότητα από την ελληνική κοινωνία. Όταν οι τράπεζες έδιναν παραγωγικά χρήματα μόνο σε λίγους και πίεζαν τους μικρούς να πάρουν καταναλωτικά δάνεια. Και, όταν έφευγε από την Ελλάδα η τότε επιτήρηση που είχε προκαλέσει ο Κώστας Καραμανλής, υποστηρίζοντας τότε ότι η ελληνική οικονομία ήταν «θωρακισμένη» και έστεκε «σε γερά πόδια».

Τι σας είχε ξεφύγει τότε; Ότι ενώ στα ρετιρέ γινόταν πάρτι, στη βάση η κοινωνία πιεζόταν. Ότι ο φόβος στα χαμηλά και μεσαία στρώματα είχε ξεφύγει, και η πίεση, εκτός από οικονομικές, είχε τεράστιες κοινωνικές αιτίες και προεκτάσεις. Ότι μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας, που πιεζόντουσαν αφόρητα, είχαν αδρανοποιηθεί και απείχαν από το κλίμα ευφορίας.
Και, τελικά, σας ξέφυγε η Lehman Brothers που πυροδότησε το φυτίλι για την πτώχευση της ελληνικής οικονομίας.

Όχι, η πιθανότητα μιας παγκόσμιας σύρραξης που μπορεί να ανατρέψει τα πάντα. Η πτώχευση μιας αμαρτωλής τράπεζας. Ένα γεγονός που ωχριά μπροστά στις συρράξεις που βλέπουμε γύρω μας. Αλλά που ήταν αρκετό να ανατρέψει, τότε, το πλασματικό κλίμα και να πυροδοτήσει τις συνθήκες χρεοκοπίας που είχατε δημιουργήσει.

Προσοχή:

Δεν κινδυνολογώ και δεν λέω ότι η ελληνική οικονομία θα καταρρεύσει αύριο. Λέω ότι, τώρα είναι η ώρα να πάρουμε τα πράγματα αλλιώς. Έχουμε ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας που δημιούργησε το ΠΑΣΟΚ μετατρέποντας, από το 2010, τα βραχυπρόθεσμα και ακριβά δάνεια της χώρας σε μακροπρόθεσμα και φθηνά. Αλλά, το παράθυρο είναι μικρό και κλείνει με κάθε προϋπολογισμό.

Κάθε προϋπολογισμό που συμπεριφέρεται ως «business as usual» ενώ τίποτα γύρω μας δεν είναι ίδιο. Και δεν θα μείνει ανοιχτό με πλεονάσματα που έχουν ως μόνο στόχο, να πάρουμε την επενδυτική βαθμίδα. Θα μείνει ανοιχτό μόνο, αν υιοθετήσουμε μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, θα διευρύνουν την παραγωγική της βάση και θα απελευθερώσουν παραγωγικές δυνάμεις, που οι οποίες σήμερα είναι εγκλωβισμένες από τους παράγοντες που σας περιέγραψα.

Η επενδυτική βαθμίδα, είναι και για εμάς προτεραιότητα. Αλλά τόσο η βιασύνη να την πάρουμε, όσο και το μείγμα της ανάπτυξης που ευαγγελίζεται ο προϋπολογισμός, δημιουργούν παγίδες υπονόμευσης της επόμενης μέρας της οικονομίας της χώρας.

Με άγνωστες, ακόμα, συνέπειες για την κοινωνία μας. Άλλες χώρες, όπως Πορτογαλία και η Ιρλανδία, δημιουργούν Wealth Funds. Ταμεία, δηλαδή, για να διασφαλίσουν ένα πιο σίγουρο αύριο για τις κοινωνίες τους. Ενώ εσείς, στην περίπτωση -για παράδειγμα- του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, κάνετε το αντίθετο.

Πώς θα μπορούσαμε, στην Ελλάδα, να αναπτυχθούμε με βιώσιμο τρόπο σε ασταθείς συνθήκες

και την ίδια ώρα να αποταμιεύουμε για το μέλλον μας;

Προχθές, μίλησα στην κοινή συνεδρία των τριών Επιτροπών για τρεις μεγάλες τάσεις, τρεις επαναστάσεις -αν θέλετε- που συντελούνται παγκοσμίως. Στη γνώση, στο χρήμα και στην ενέργεια, τους τρεις πυλώνες της σύγχρονης δημιουργίας που μπορούν να διευρύνουν την παραγωγική βάση της χώρας και να βάλουν περισσότερες Ελληνίδες και Έλληνες στο παιχνίδι της ανάπτυξης. Που μπορούν να κινητοποιήσουν, όχι μόνο κοινωνικές ομάδες μέσα στην Ελλάδα που βρίσκονται σε αδράνεια, αλλά και τόσες Ελληνίδες και Έλληνες που έφυγαν από τη χώρα, διότι βρήκαν κλειστές πόρτες και από ελληνικές επιχειρήσεις και από τις τράπεζες και από τα κέντρα εξουσίας.

Τις ημέρες που έχουμε μπροστά μας, θα συζητούμε για τον προϋπολογισμό και θα σας αναπτύξουμε τα σχέδιά μας για νέες μορφές χρηματοδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, για την αποκατάσταση της χαμένης ευκαιρίας του εκδημοκρατισμού της ενέργειας αλλά και των αλλαγών που χρειάζονται, ώστε η γνώση, που έχει ανάγκη μια σύγχρονη κοινωνία, να βρει τον δρόμο της σε κοινωνικές ομάδες και φορείς διοίκησης που την έχουν ανάγκη. Διότι, χωρίς μεταφορά εξουσίας, πόρων και γνώσης, δε θα αλλάξετε το παραγωγικό μοντέλο της χώρας.

Δηλαδή, θα σας αναπτύξουμε πώς μπορεί η χώρα να αδράξει τις ευκαιρίες που δημιουργούνται, για να χτίσει ένα αναπτυξιακό απόθεμα, που μπορεί να την κρατήσει γερά στα πόδια της σε ώρα ανάγκης. Η ελπίδα μας, είναι να σας δώσουμε εργαλεία, μπας και προσγειωθείτε στην πραγματικότητα. Διότι, έτσι όπως οδεύετε, όχι μόνο δεν θα αντέξει ο προϋπολογισμός μέχρι το τέλος του 2024, αλλά θα έχει ανατραπεί μέχρι το τέλος του 23.

Ελπίζω να μας ακούσετε, διότι ένας προϋπολογισμός δείχνει αν και πόσο επαφή έχει μια Κυβέρνηση με την πραγματικότητα. Και από αυτά που βλέπουμε σήμερα, η Κυβέρνηση δεν έχει ιδέα πού πατάει και πού βαδίζει. Παρά τα πολλά μικρά και μεγάλα καμπανάκια, που ηχούν παντού γύρω μας.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε ολόκληρη την ομιλία μου: